Trở thành một trung tâm logistics khu vực phía Bắc

Từ quy hoạch trên, với những thuận lợi về cơ sở hạ tầng cùng những cơ chế chính sách đặc biệt, tỉnh đang tích cực phát triển logistics thành ngành dịch vụ có giá trị gia tăng cao, gắn với phát triển sản xuất hàng hóa, xuất nhập khẩu và thương mại trong nước... Từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ logistics, từng bước đưa Quảng Ninh trở thành trung tâm logistics khu vực phía Bắc.

Để đáp ứng nhu cầu rất lớn về hạ tầng, công nghệ và nguồn nhân lực khi địa phương hình thành các trung tâm logistics, giai đoạn 2022-2025 tỉnh tập trung đầu tư cải thiện mạnh mẽ kết cấu hạ tầng, dự kiến phân bổ nguồn vốn đầu tư công sử dụng ngân sách trong giai đoạn này là hơn 45.000 tỷ đồng. Đặc biệt, tỉnh ưu tiên các dự án phát triển hạ tầng giao thông có liên kết khu vực và kết nối với các KKT, KCN, cảng biển để tạo ra các trung tâm mới phục vụ cho đầu tư quốc tế. Quảng Ninh hiện có hệ thống đường cao tốc mở rộng nhất Việt Nam, tất cả đều do tỉnh xây dựng. Hệ thống cao tốc này liên kết chặt chẽ các cực tăng trưởng phía Bắc: Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh, đồng thời kết nối miền Bắc Việt Nam với phía Nam Trung Quốc.

Định hướng phát triển dịch vụ logistics, tỉnh triển khai xây dựng 7 nhóm giải pháp; trong đó xây dựng cơ chế, chính sách với tư duy mở, cơ chế vượt trội, có ý nghĩa tạo đột phá cho phát triển dịch vụ tổng hợp hiện đại ngày càng giữ vai trò chủ đạo; đẩy nhanh tiến độ xây dựng, tốc độ hoàn thành hạ tầng giao thông liên kết; chủ động bổ sung và nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực; tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh nói chung, dịch vụ logistics nói riêng; tận dụng tối đa cơ hội phát triển các KKT, KCN, CCN, trọng tâm là các KKT: Ven biển Quảng Yên, Vân Ðồn, Cửa khẩu Móng Cái.

Bên cạnh đó, Quảng Ninh tập trung đẩy mạnh cải cách, đơn giản hóa, công khai, minh bạch các thủ tục hành chính, triển khai cơ chế một cửa quốc gia và một cửa ASEAN, thực hiện hải quan điện tử, thủ tục và quản lý hải quan tập trung tại cửa khẩu, nhằm hỗ trợ hiệu quả hoạt động xuất, nhập khẩu, nhanh chóng tạo sức hút các hãng tàu lớn, như MAERSK và SITC chọn Quảng Ninh là điểm đến. Bên cạnh đó, tỉnh tích cực xây dựng chương trình hợp tác giữa các hiệp hội logistics/hiệp hội ngành nghề của các địa phương, thông qua đó thúc đẩy kết nối giữa các doanh nghiệp; xây dựng cơ chế khung để thu hút doanh nghiệp logistics lớn đầu tư và hoạt động tại khu vực. Về nhân lực, tiếp tục hợp tác giữa các cơ sở đào tạo về logistics của Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh, tăng cường đào tạo nghề, đào tạo nghiệp vụ.

Ðến nay Quảng Ninh đã thực hiện hỗ trợ đầu tư đối với khoảng 40 dự án trên địa bàn liên quan đến hạ tầng logistics. UBND tỉnh đã ban hành Quyết định về danh mục dự án thu hút đầu tư tỉnh Quảng Ninh đến năm 2025, tổng số 86 dự án, trong đó có 6 dự án liên quan cảng biển, dịch vụ logistics, hạ tầng logistics.

Tại Hội nghị “Phát triển dịch vụ logistcs Quảng Ninh” vào tháng 3 năm nay, ông Nguyễn Xuân Ký, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ninh khẳng định: Quảng Ninh xác định logistics là một ngành dịch vụ quan trọng trong cơ cấu tổng thể nền kinh tế, đóng vai trò hỗ trợ, kết nối và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của cả tỉnh, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế. Tỉnh gắn dịch vụ logistics với phát triển sản xuất hàng hóa, xuất nhập khẩu và thương mại trên địa bàn tỉnh, phát triển hạ tầng giao thông vận tải và công nghệ thông tin. Tỉnh tập trung thu hút đầu tư vào phát triển hạ tầng logistics, xây dựng các trung tâm logistics vùng, liên vùng, nâng cao hiệu quả kết nối giữa tỉnh Quảng Ninh với các tỉnh/thành phố trong cả nước, phát huy vai trò là cửa ngõ của Việt Nam sang thị trường ASEAN và thế giới.

Được biết, hiện nay, Việt Nam thuộc Top 10/50 thị trường logistics mới nổi trên thế giới theo bảng xếp hạng về chỉ số thị trường mới nổi của nhà cung cấp dịch vụ vận tải và hậu cần kho vận Agility. Trong số đó, chỉ tiêu về cơ hội logistics quốc tế, Việt Nam xếp hạng 4 thế giới và được đánh giá là quốc gia có tiềm năng phát triển logistics hàng đầu khu vực Đông Nam Á. Tuy nhiên, ngành logistics trên phạm vi cả nước vẫn còn nhiều hạn chế, chưa thực sự tương xứng với điều kiện và tiềm năng phát triển.

Để ngành dịch vụ logistics Việt Nam tiếp tục phát triển nhanh và bền vững, doanh nghiệp cần bắt kịp với xu thế của quốc tế, đóng góp tích cực trong sự phát triển kinh tế cả nước. Vì vậy, ngoài việc hoàn thiện cơ chế chính sách cần đẩy mạnh chuyển đổi số, tăng cường ứng dụng thành tựu khoa học công nghệ trong logistics.

Hạ tầng cảng biển giữ vai trò trung tâm

Quảng Ninh đang đặt mục tiêu đến năm 2025 sản lượng hàng hóa thông qua cảng đạt hơn 122 triệu tấn, lưu lượng hành khách vận tải biển đạt từ 250.000 - 300.000 lượt, dịch vụ cảng biển đóng góp từ 1,2-1,5% GRDP của tỉnh, hình thành thương hiệu Quảng Ninh trên bản đồ cảng biển khu vực và quốc tế. Cùng với lực đẩy từ quy hoạch tỉnh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 được thông qua mới đây, Quảng Ninh sẽ tiếp tục có thêm nhiều cơ hội để phát triển, sớm hiện thực hóa trở thành trung tâm logistics Bắc Bộ; trung tâm logistics, cửa ngõ trung chuyển vận tải đa phương thức kết nối với Trung Quốc, Ðông Bắc Á và ASEAN.

Theo Quyết định số 508/QĐ-BGTVT ngày 2-4-2021 của Bộ GTVT, trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh có 13 bến cảng. Đến nay, toàn bộ các bến cảng này đều được cập nhật, bổ sung vào quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng biển Việt Nam thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1579/QĐ-TTg ngày 22-9-2021 và cập nhật vào Quy hoạch tỉnh Quảng Ninh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 80/QĐ-TTg ngày 11-2-2023.

Hàng hóa tập kết tại Cảng Cái Lân, Quảng Ninh. Ảnh: Đỗ Phương

Nổi bật trong số đó, có 5 bến cảng (Mũi Chùa, Vân Đồn, Vạn Hoa, Vạn Ninh, Vạn Gia và bến cảng huyện đảo Cô Tô), 4 khu bến (Cái Lân; Cẩm Phả; Yên Hưng; Hải Hà), cảng cạn ICD Móng Cái và nhiều các bến phao, khu neo đậu chuyển tải, khu neo đậu, tránh trú bão tại TP Hạ Long, Cẩm Phả, Móng Cái, Hải Hà, Cô Tô…

Cùng với đó, tỉnh đặc biệt quan tâm đẩy nhanh tiến độ xây dựng cảng biển, như Vạn Ninh, kêu gọi đầu tư vào cảng Con Ong - Hòn Nét, hạ tầng các KCN cảng biển Nam Tiền Phong, Bắc Tiền Phong, Đầm Nhà Mạc ở TX Quảng Yên, cảng biển Hải Hà ở huyện Hải Hà, hệ thống đường bộ liên kết vùng với các tỉnh Bắc Giang, Lạng Sơn, Hải Dương, đặc biệt là TP Hải Phòng.

Trên quan điểm xã hội hóa nguồn lực đầu tư các cảng, tỉnh Quảng Ninh đã huy động được nhiều nhà đầu tư đến đầu tư xây dựng, phát triển dịch vụ sau cảng. Cảng khách quốc tế Hòn Gai, cảng khách quốc tế Tuần Châu, bến cảng cao cấp quốc tế Ao Tiên… là những điển hình trong số đó. Tuy nhiên, đây chỉ là những cảng hành khách, hiện nay, tỉnh Quảng Ninh đang xúc tiến, kêu gọi các nhà đầu tư tham gia thực hiện nghiên cứu dự án cảng Con Ong - Hòn Nét (TP Cẩm Phả) và 8 dự án dịch vụ cảng biển, sản xuất chế biến, chế tạo tại khu vực KKT ven biển Quảng Yên, với tổng diện tích có thể nghiên cứu bố trí khu vực hậu cần sau cảng và logistics gần 7.000ha.

Cùng với việc hoạch định đầu tư các cảng biển, tỉnh Quảng Ninh đã huy động nguồn lực từ ngân sách nhà nước và ngoài xã hội đầu tư đồng bộ hạ tầng giao thông kết nối, gắn kết phát triển các trung tâm kinh tế, thương mại gần hơn với các cảng biển. Ngoài dự án cao tốc Hải Phòng - Hạ Long - Vân Đồn - Móng Cái đã được đầu tư hoàn thành, kết nối các khu vực cảng biển gần hơn với nhau, thì hiện nay, tỉnh Quảng Ninh đang dành nguồn lực đầu tư tuyến đường ven sông kết nối một loạt các cảng biển tại KKT ven biển Quảng Yên với các trung tâm phát triển trong tỉnh và các tỉnh, thành lân cận; đầu tư mở các nút giao trên tuyến cao tốc Hạ Long - Hải Phòng với các khu công nghiệp, cảng biển tại Quảng Yên; đầu tư tuyến đường giao thông kết nối cảng Vạn Ninh với cao tốc Vân Đồn - Móng Cái.

Quảng Ninh là tỉnh có vị trí địa kinh tế đặc biệt ở vùng Đông Bắc, có hệ thống cửa khẩu phân bố trên dọc tuyến biên giới, cùng với hệ thống cảng nước sâu, kết cấu hạ tầng giao thông gần như hoàn thiện và hiện đại vào bậc nhất cả nước với đủ 5 loại hình vận tải (đường bộ, đường thủy nội địa, đường sắt, đường biển, hàng không) rất thuận lợi trong phát triển dịch vụ logistic. Từ lợi thế đó, tỉnh này đang có nhiều chiến lược đầu tư, phấn đấu trở thành trung tâm logistics và cảng biển của khu vực phía Bắc, đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội chung của tỉnh, của vùng và của cả nước.