Chủ trương của Nhà nước, cũng như các hệ thống ngân hàng khuyến khích người dân và doanh nghiệp tiêu dùng, thanh toán phi tiền mặt. Sự tiện ích và minh bạch của chi tiêu không dùng tiền mặt là rất lớn. Theo thống kê của NHNN những năm gần đây, người dân hay doanh nghiệp tiết kiệm rất nhiều thời gian khi không phải trực tiếp đến ngân hàng xử lý các khoản tín dụng.

Các phương thức thanh toán được dùng phổ biến như Mobile Banking, ATM nội địa, thẻ tín dụng ghi nợ. Tiến tới cho lộ trình ngân hàng số và nền kinh tế số, rất nhiều tổ chức tín dụng đã miễn phí giao dịch online hoặc giảm đến mức gần như không đáng kể, để khách hàng được hưởng tiện ích thật sự với nền kinh tế số. 

Việc chi tiêu thanh toán bằng các phương thức trên đều không phải trả thêm bất cứ loại phí gì cho người bán hàng, nhà cung cấp dịch vụ hoặc có trả thì ngân hàng cũng thu một mức phí rất thấp. Nhưng nghịch lý thay, người dân nạp tiền vào tài khoản giao thông của hai nhà cung cấp dịch vụ thu phí không dừng là Công ty TNHH thu phí tự động VETC và Công ty cổ phần giao thông số Việt Nam VDTC - ePass đều bị thu phí với mức không thấp.

Theo phản ảnh của nhiều chủ xe và nhóm phóng viên thực tế, lái xe khá bức xúc khi mỗi lần nạp tiền vào tài khoản thu phí không dừng (ETC) từ ví điện tử vì phải mất thêm phí; đặc biệt, khi tham gia giao thông trên cao tốc Hà Nội - Hải Phòng (tuyến đường đã thu phí không dừng từ đầu tháng 6/2022).

Cụ thể, nạp 1.000.000 đồng vào tài khoản giao thông bằng phương thức Mobile Banking (Cổng thanh toán VNPAY) mất thêm phí tiện ích là 10.230 đồng, thẻ ATM nội địa (Cổng thanh toán VNPT EPAY) nạp tiền 1.000.000 đồng mất thêm 7.700 đồng, thẻ ATM nội địa (Cổng thanh toán VNPAY) khi nạp tiền 1.000.000 đồng phải mất thêm phí tiện ích 10.230 đồng. Đặc biệt, đối với thẻ tín dụng/ghi nợ (Cổng thanh toán VNPT EPAY) thu phí khi nạp tiền sang tài khoản giao thông phải trả thêm rất cao là 17.700 đồng.

Các doanh nghiệp thu phí không dừng chưa chịu gánh phí nạp cho người dùng từ các kênh không phải là đối tác của họ. Hiện, Công ty TNHH Thu phí tự động VETC và Công ty Cổ phần Giao thông số Việt Nam VDTC - ePass có một vài phương thức để nạp tiền vào tài khoản không mất phí, nhưng chưa thuận tiện và chưa hướng đến phần lớn khách hàng. Việc miễn phí giao dịch chỉ áp dụng đối với kênh thanh toán bằng ví hoặc ngân hàng là đối tác của riêng VETC hoặc ePass.

Ví dụ, khách hàng của ePass muốn miễn phí nạp tiền thì phải liên kết với tài khoản Viettel Money đang sử dụng hoặc chuyển khoản tới số tài khoản của đơn vị này tại Ngân hàng Đầu tư & Phát triển Việt Nam (BIDV) theo đúng cú pháp bắt buộc.

Tương tự, người dùng VETC muốn được miễn phí cũng cần có tài khoản ngân hàng BIDV đã được đăng ký liên thông với tài khoản ETC của công ty này. Ưu ái cho chủ tài khoản BIDV xuất phát từ việc nhà băng này là đơn vị cấp vốn và cũng được chỉ định là ngân hàng hỗ trợ, đấu nối trực tiếp với hệ thống của VETC.

Thiết nghĩ, chủ trương của Nhà nước triển khai thu phí không dừng trên các tuyến đường cao tốc và tiến tới sẽ thu phí không dừng tất cả các tuyến đường có trạm thu phí BOT; nhưng đại diện được Nhà nước ủy quyền cho các bên thu phí mà lại thu thêm phí tiện tích khi nạp tiền từ tài khoản người dân sang tài khoản giao thông là một nghịch lý và thiệt thòi cho người tham gia giao thông. Mặt khác, việc thiếu liên thông giữa tài khoản giao thông với các ngân hàng để người tham gia giao thông chủ động, linh hoạt hơn là một bất tiện lớn cho người sử dụng dịch vụ thu phí không dừng.

Văn phòng Chính phủ vừa ban hành văn bản 4957/VPCP-CN ngày 5/8/2022 truyền đạt ý kiến của Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành về việc đẩy mạnh thu phí theo hình thức điện tử không dừng. Để bảo đảm hệ thống thu phí ETC hoạt động đồng bộ, hiệu quả, an toàn, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành có ý kiến như sau:

Bộ Giao thông vận tải tiếp tục chủ trì hướng dẫn, kiểm tra, giám sát, xử lý triệt để các bất cập của hệ thống thu phí ETC, nhất là trên các tuyến cao tốc và các tuyến đường giao thông huyết mạch; có phương án xử lý phù hợp, không để xảy ra tình trạng ùn tắc giao thông tại các trạm thu phí ETC làm ảnh hưởng đến an ninh trật tự xã hội.

Bên cạnh đó, chỉ đạo các nhà cung cấp dịch vụ thu phí, nhà đầu tư các dự án hạ tầng giao thông rà soát, khắc phục ngay các lỗi (lỗi kỹ thuật), nhất là lỗi không nhận diện thẻ định danh của phương tiện, tăng cường nhân lực có chuyên môn và kinh nghiệm trực đường dây nóng để kịp thời hỗ trợ chủ phương tiện và người điều khiển phương tiện giao thông có nhu cầu kích hoạt hoặc chuyển đổi tài khoản thu phí giữa các nhà cung cấp dịch vụ thu phí ETC. Tiếp tục đẩy mạnh công tác dán thẻ định danh theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Chỉ thị số 11/CT-TTg ngày 19/7/2022.