UBND Hà Nội vừa thông báo lựa chọn phương án 1, đưa vị trí ga ngầm C9 tuyến đường sắt đô thị số 2 Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo ra ngoài khu vực bảo vệ II khu di tích Hồ Gươm. Phương án này được Hà Nội thống nhất với các bộ, ngành để báo cáo Thủ tướng phê duyệt. Đây là động thái tháo gỡ vướng mắc tại ga C9 khiến tuyến đường sắt đô thị số 2 hơn 10 năm chưa thể triển khai.

Ông Lê Trung Hiếu, Phó trưởng Ban quản lý Dự án đường sắt đô thị Hà Nội (MRB), cho biết trong ba phương án lấy ý kiến các bộ ngành, phương án 1 không được Hà Nội ưu tiên và cũng không tối ưu. Để phù hợp với mục tiêu sớm triển khai dự án, thành phố đề xuất kéo ga ra khỏi vùng bảo vệ. Vị trí này tránh được rắc rối liên quan đến Luật Di sản văn hóa cũng như phản đối của Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch và Ủy ban Văn hóa Giáo dục của Quốc hội.

"Đây là bước lùi, nhưng thành phố cần thực hiện, để thông được dự án quan trọng này", ông Hiếu nói.

Được biết, Hà Nội triển khai lấy ý kiến các bộ, ngành về ba phương án hướng tuyến ga ngầm C9 vào tháng 2/2022. Phương án 1 là kéo ga ra ngoài vùng bảo vệ II của di tích Hồ Gươm, nằm dưới đường Đinh Tiên Hoàng, trước trụ sở Tổng công ty Điện lực Hà Nội và HĐND-UBND TP Hà Nội. Phương án 2 (phương án ban đầu) là đặt trước trụ sở Tổng công ty Điện lực Hà Nội, dưới vườn hoa bờ Hồ Gươm. Phương án 3 là bỏ ga ngầm C9 hoặc lùi thời điểm xây dựng sau khi tuyến số 2 vận hành.

Nhiều chuyên gia cũng đã bày tỏ ủng hộ đối với phương án 1 đặt ga ngầm cạnh Hồ Gươm. Hầu hết cho rằng phương án này giúp tiết kiệm chi phí, thời gian để hoàn thành dự án và tạo thuận lợi cho hành khách. Với tiến bộ của khoa học công nghệ, áp dụng chặt chẽ các quy định an toàn, việc thi công dự án sẽ không phương hại đến di tích quanh Hồ Gươm.

Giải thích vì sao là "bước lùi", ông Hiếu nói đưa ga C9 ra ngoài vùng bảo vệ di tích Hồ Gươm là phương án kỹ thuật phức tạp, tốn kém nhất. Nhà ga ngầm được xây dựng trên đường cong theo mô hình xếp chồng 4 tầng đòi hỏi công nghệ, kỹ thuật thi công đặc biệt. Quá trình xử lý nền đất phức tạp do độ sâu tăng lên đến 30 m, phát sinh chi phí xây dựng, khó khăn và rủi ro khi thi công.

Giảm từ 4 còn 2 số cửa lên xuống của nhà ga, đặt sâu hơn nên giảm độ an toàn, giảm chất lượng phục vụ hành khách. Quá trình vận hành hệ thống, bảo trì gặp nhiều hạn chế và tăng chi phí trong suốt vòng đời 100 năm khai thác của dự án. "Các bài toán kỹ thuật đều có thể giải quyết bằng công nghệ, kỹ thuật tiên tiến. Song, chi phí sẽ tăng thêm nhiều, cộng với thời gian để hoàn thiện các thủ tục, tìm biện pháp tháo gỡ. Dự kiến mức chi phí tăng thêm ở phương án 1 khoảng 800 tỷ đồng", ông Hiếu nói.

Sau khi đánh giá thiết kế mới của đơn vị tư vấn, MRB sẽ trình UBND thành phố thẩm định. Quá trình này được thực hiện dưới sự tham mưu, giám sát của các sở Kế hoạch và Đầu tư, Giao thông Vận tải, Tài chính, Tài nguyên và Môi trường. "Đây là cơ sở để UBND TP Hà Nội trình Thủ tướng phê duyệt điều chỉnh chủ trương đầu tư, rồi tổ chức đấu thầu xây lắp", ông Hiếu thông tin.

Về việc đánh giá tác động môi trường của dự án, đơn vị tư vấn Nhật Bản tính toán, đề ra các biện pháp giảm thiểu tác động tiêu tực. Tuyến hầm được thi công bằng máy khiên đào TBM, cân bằng áp lực đất, triệt tiêu toàn bộ rung lắc, độ lún bề mặt rất nhỏ.

Kết cấu vỏ hầm bê tông cốt thép, chống thấm, chịu lực cường độ cao sẽ không gây ra biến động, thay đổi cấu trúc địa chất và thủy hệ khu vực. Ga ngầm được thi công theo phương pháp đào từ trên xuống, kết hợp tường vây chống thấm, ngăn ngừa sụt giảm mực nước ngầm, làm ảnh hưởng đến Hồ Gươm.

Tuyến đường sắt đô thị số 2 được phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi từ năm 2008, ký kết hợp đồng dịch vụ tư vấn năm 2013. Chiều dài tuyến 11,5 km, trong đó đoạn trên cao 2,6 km, đoạn ngầm gần 9 km; điểm đầu tại khu đô thị Nam Thăng Long (Ciputra), điểm cuối tại phố Huế (ngã tư giao với đường Nguyễn Du). Tổng đầu tư của dự án sau điều chỉnh hơn 34.670 tỷ đồng, sử dụng vốn vay ODA của Chính phủ Nhật Bản và vốn đối ứng từ ngân sách nhà nước.  Nhưng 10 năm sau khi dự án được phê duyệt, vị trí ga C9 vẫn chưa được thống nhất.

Thời gian tới, lãnh đạo MRB cho hay đơn vị sẽ phải điều chỉnh và trình lại phương án kỹ thuật đoạn hầm từ ga C8 đến C9 và C9 đến C10. Một số điểm cần hoàn thiện, bổ sung như gói thầu tư vấn, thiết kế mới; nghiên cứu lại yếu tố địa chất, thủy văn, tính toán độ lún và biện pháp thi công sau này. Đơn giá của gói thầu xây dựng từ ga C7 đến C10 sẽ được thay đổi, thành phố cũng cần sơ tuyển, tổ chức đấu thầu lại để tìm đơn vị tư vấn.