Đây là một trong những điều Bộ Xây dựng đưa ra tại báo cáo gửi Thủ tướng Chính phủ về tác động của kết quả đấu giá quyền sử dụng đất cao bất thường đến thị trường bất động sản.

Theo báo cáo từ Bộ Tài nguyên và Môi trường, các địa phương đã đẩy mạnh áp dụng hình thức đấu giá để giao đất, cho thuê đất đối với các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân. Nhìn chung, việc giao đất, cho thuê đất thông qua hình thức đấu giá quyền sử dụng đất đã hạn chế được tiêu cực, thất thoát tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, góp phần bổ sung nguồn thu lớn cho ngân sách địa phương. Việc giao đất, cho thuê đất thông qua hình thức đấu giá quyền sử dụng đất đã ngày càng được thực hiện phổ biến và mở rộng hơn về quy mô, tăng giá trị thu được qua các năm.

Các địa phương cũng cho thấy, kết quả trúng đấu giá bình quân ở nhiều địa phương không quá cao so với giá khởi điểm: Cần Thơ tối đa cao hơn 53%, Đồng Tháp tối đa cao hơn 24%, Bến Tre bình quân cao hơn 20%, Đắk Nông tối đa cao hơn 50%, Tuyên Quang bình quân cao hơn 34,4%, Phú Yên tối đa cao hơn 17%, Sơn La tối đa cao hơn 85,68%, Lai Châu cao hơn khoảng 20%...

Tuy vậy, việc đấu giá quyền sử dụng đất cũng bộc lộ một số tiêu cực. Trong quá trình tổ chức thực hiện đấu giá, đặc biệt là đấu giá đất ở tại một số nơi còn có hiện tượng cò môi giới đấu giá lộng hành, dìm giá, gây sai lệch kết quả đấu giá, mất an ninh, trật tự, thất thoát nguồn thu ngân sách, ảnh hưởng đến quyền lợi của người tham gia đấu giá.

Bên cạnh đó là lộ thông tin về người đăng ký tham gia đấu giá cùng tình trạng “xã hội đen” đe dọa khiến cá nhân, tổ chức tham gia đấu giá phải xin rút hồ sơ, thông đồng giữa Tổ chức tư vấn định giá với người tham gia đấu giá để “dìm giá”, ví dụ như đấu giá quyền sử dụng đất tại tỉnh Thái Bình năm 2020, tại huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội năm 2021.

Bên cạnh đó, hiện tượng thổi giá rất cao một số lô đất, rồi "bỏ cọc", tạo mặt bằng "giá ảo" để thao túng thị trường, mua đi, bán lại nhiều lô đất trúng đấu giá khác diễn ra phổ biến ở nhiều nơi. Thậm chí mang tính tổ chức.

Theo ghi nhận, kết quả trúng đấu giá đất cao bất thường sẽ ảnh hưởng, gây khó khăn cho công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đối với các dự án sử dụng đất vào mục đích quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế xã hội. Ngoài ra, một số ít trường hợp có kết quả trúng đấu giá cao gấp nhiều lần so với giá khởi điểm cũng như có tác động đến thị trường bất động sản khu vực. 

Được biết, Bộ Xây dựng sẽ tiếp tục theo dõi tình hình kinh doanh bất động sản, thị trường bất động sản để báo cáo, đề xuất Thủ tướng Chính phủ đảm bảo thị trường phát triển ổn định, lành mạnh. Thực hiện thanh tra, kiểm tra việc thực hiện pháp luật về kinh doanh bất động sản; phối hợp với Ủy ban nhân dân cấp tỉnh tổ chức kiểm tra, rà soát các dự án kinh doanh bất động sản để kiến nghị với cơ quan nhà nước có thẩm quyền thực hiện việc thu hồi, đình chỉ, tạm dừng hoặc điều chỉnh, chuyển đổi, chuyển nhượng các dự án kinh doanh bất động sản; Nghiên cứu đề xuất sửa Luật Kinh doanh bất động sản 2014 để bổ sung các cơ chế, chính sách thực hiện điều tiết để thị trường bất động sản phát triển ổn định lành mạnh.

Bên cạnh đó, Bộ Xây dựng cũng kiến nghị các đơn vị trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện các quy định của pháp luật về đấu giá quyền sử dụng đất, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm pháp luật về đấu giá, có yếu tố trục lợi trong đấu giá quyền sử dụng đất. Ngoài ra, ngân hàng Nhà nước chỉ đạo rà soát các tổ chức tín dụng cho các nhà đầu tư vay tiền tham gia đấu giá đất để đảm bảo an toàn tín dụng.

Cần nghiên cứu sửa đổi pháp luật đất đai, đặc biệt là về các quy định liên quan đến việc xác định giá đất, đấu giá quyền sử dụng đất phù hợp, đảm bảo nguồn thu và tránh thất thoát ngân sách của nhà nước.

Đồng thời, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương cần chỉ đạo tốt công tác xác định giá khởi điểm để đấu giá quyền sử dụng đất bảo đảm sát giá thị trường; quản lý chặt chẽ đối với hồ sơ đấu giá; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát đối với doanh nghiệp đấu giá tài sản; tăng cường mối quan hệ giữa tổ chức bán đấu giá với cơ quan công an để đảm bảo an ninh trật tự tại các cuộc đấu giá quyền sử dụng đất; áp dụng hình thức đấu giá một cách linh hoạt, mở rộng hình thức đấu giá trực tuyến.