Những nội dung chính tại Phiên họp 

Phiên họp tập trung đánh giá về tình hình kinh tế-xã hội tháng 4 và 4 tháng đầu năm 2024, tình hình phân bổ, giải ngân vốn đầu tư công, triển khai 3 chương trình mục tiêu quốc gia, công tác chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm thời gian tới và một số nội dung quan trọng khác.

Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ lãnh đạo, chỉ đạo chuẩn bị các dự thảo luật, nghị quyết, phối hợp với các cơ quan của Quốc hội chuẩn bị kỹ cho kỳ họp thứ 7 của Quốc hội và trong công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế.

Trong tháng, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành 13 văn bản quy phạm (12 nghị định và 1 quyết định quy phạm của Thủ tướng Chính phủ), 1 chỉ thị và 13 công điện của Thủ tướng Chính phủ; trong 4 tháng, đã ban hành 44 nghị định, 74 nghị quyết, 398 quyết định.

Tiểu ban Kinh tế-Xã hội đã trình cấp có thẩm quyền cho ý kiến đối với đề cương Báo cáo 5 năm thực hiện Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội 10 năm, phương hướng, nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội 5 năm 2026-2030.

Cùng với đó, Chính phủ, Thủ tướng tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện 3 đột phá chiến lược (thể chế, hạ tầng và nhân lực, nhất là nhân lực bán dẫn). Đẩy mạnh phòng chống tham nhũng, tiêu cực, coi trọng công tác thanh tra, kiểm tra. Hoàn thành việc ban hành 6 quy hoạch vùng.

Phiên họp cũng thống nhất đánh giá tình hình kinh tế-xã hội tháng 4 tiếp tục chuyển biến tích cực, nhìn chung tốt hơn tháng 3 và 3 tháng đầu năm; tính chung 4 tháng đầu năm 2024 đạt được kết quả tốt hơn cùng kỳ năm 2023 trên hầu hết các lĩnh vực.

Những kết quả nổi bật

Kinh tế tiếp tục duy trì đà phát triển tích vực ở cả 3 khu vực nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ.

Sản xuất công nghiệp tháng 4 tăng 0,8% so tháng 3 và tăng 6,3% so cùng kỳ; tính chung 4 tháng tăng 6% (cùng kỳ giảm 2,5%); trong đó ngành chế biến chế tạo tăng 6,3%; một số địa phương có ngành chế biến, chế tạo tăng cao (Phú Thọ tăng 29,6%, Bắc Giang tăng 24,1%, Hà Nam tăng 15,5%, Bình Phước tăng 15,2%...).

Khu vực dịch vụ tiếp tục tăng khá cao; tổng mức bán lẻ hàng hoá và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tháng 4 tăng 2% so tháng 3 và tăng 9% so cùng kỳ; tính chung 4 tháng tăng 8,5%.

Nông nghiệp phát triển ổn định, trồng trọt, chăn nuôi, khai thác thủy sản đều đạt kết quả tích cực, xuất khẩu nông sản đạt gần 20 tỷ USD.

Chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) tháng 4 đạt 50,3 điểm, trong đó lượng đơn hàng mới tăng mạnh.

Kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn được bảo đảm

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 4 tăng 0,07% so với tháng 3; bình quân 4 tháng tăng 3,93%. Lãi suất huy động và cho vay tiếp tục xu hướng giảm; tỷ giá được điều hành chủ động, linh hoạt, kịp thời.

Các cân đối lớn được bảo đảm; trong đó thu đủ chi, xuất đủ nhập, an ninh năng lượng, cung ứng điện được bảo đảm trong bối cảnh tháng 4 nóng nhất trong 50 năm qua, lương thực được bảo đảm (xuất khẩu gạo đạt trên 3,2 triệu tấn, kim ngạch đạt 2,08 tỷ USD, tăng lần lượt 11,7% và 36,5% so với cùng kỳ); cân đối cung cầu lao động được bảo đảm.

Thu ngân sách Nhà nước tăng mạnh, tình hình tài chính-ngân sách Nhà nước tiếp tục được cải thiện rõ nét. Tổng thu ngân sách 4 tháng ước đạt 733.400 tỷ đồng, bằng 43,1% dự toán năm, tăng 10,1% so với cùng kỳ. Nợ công, nợ chính phủ, nợ nước ngoài quốc gia và bội chi ngân sách Nhà nước được kiểm soát tốt, thấp hơn nhiều giới hạn quy định, tạo dư địa chính sách tài khoá.

Xuất khẩu tiếp tục xu hướng tích cực, xuất siêu tăng

 Trong tháng 4, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu ước đạt 61,20 tỷ USD, tăng 15% so với cùng kỳ. Tính chung 4 tháng tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 238,9 tỷ USD, tăng 15,2%, trong đó xuất khẩu tăng 15% (khu vực trong nước tăng 21%, cao hơn khu vực FDI tăng 12,9%); nhập khẩu tăng 15,4%; xuất siêu 8,4 tỷ USD.

Đầu tư phát triển tiếp tục đạt kết quả tích cực, tạo động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Giải ngân vốn đầu tư công 4 tháng đạt 17,46% kế hoạch, cao hơn cùng kỳ (15,65%). Thu hút FDI đạt 9,27 tỷ USD, tăng 4,5% so với cùng kỳ; vốn FDI thực hiện đạt 6,28 tỷ USD, tăng 7,4% so với cùng kỳ (cao nhất trong những năm qua).

Phát triển doanh nghiệp tiếp tục xu hướng tích cực; 

Trong 4 tháng có 51.600 doanh nghiệp đăng ký thành lập mới (tăng 3,4% về số doanh nghiệp và 9,3% về vốn đăng ký với cùng kỳ); đồng thời có hơn 29.700 doanh nghiệp hoạt động trở lại, tăng 2,4%.

Các lĩnh vực văn hóa, xã hội được chú trọng; an sinh xã hội được bảo đảm; đời sống nhân dân được cải thiện; trong tháng có 94,8% số hộ gia đình đánh giá có thu nhập ổn định hoặc cao hơn cùng kỳ (tăng 0,7% so với tháng 3). Tính chung 4 tháng, đã hỗ trợ cho người dân gần 18.500 tấn gạo.

Cải cách hành chính được đẩy mạnh, nhất là cắt giảm, đơn giản hoá thủ tục hành chính; phòng chống tham nhũng, tiêu cực được đẩy mạnh, góp phần củng cố niềm tin trong nhân dân.

Chính trị-xã hội ổn định; quốc phòng, an ninh được giữ vững; trật tự an toàn xã hội được bảo đảm; đối ngoại, hội nhập quốc tế được đẩy mạnh; uy tín, vị thế đất nước được nâng lên.

Nhiều tổ chức, chuyên gia quốc tế tiếp tục đánh giá cao kết quả và triển vọng của kinh tế Việt Nam. ADB dự báo năm 2024 Việt Nam tăng trưởng 6%, HSBC dự báo 6,3%; ngân hàng Standard Chartered dự báo 6,7%; xếp hạng môi trường kinh doanh tăng 12 bậc. Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu xếp hạng 46/132, tăng 2 bậc. Chỉ số hạnh phúc xếp thứ 54, tăng 11 bậc so với năm 2023…

Bên cạnh đó, Thủ tướng cũng nêu rõ, tình hình kinh tế-xã hội vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế và khó khăn thách thức, như sức ép chỉ đạo điều hành kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát. Tình hình sản xuất kinh doanh và đầu tư của khu vực tư nhân trong một số lĩnh vực còn khó khăn; số doanh nghiệp rút khỏi thị trường còn cao.

Thị trường bất động sản bước đầu ổn định, nhưng khó khăn, vướng mắc còn chậm được giải quyết; nợ xấu có xu hướng tăng. Việc triển khai gói tín dụng 120.000 tỷ đồng cho nhà ở xã hội còn chậm. Còn 32.000 tỷ đồng vốn đầu tư công chưa phân bổ.

Đời sống một bộ phận người dân khó khăn; tình hình dịch bệnh, khô hạn, sạt lở trong tháng 4 - tháng nóng nhất trong 50 năm qua. An ninh, trật tự an toàn xã hội, tình hình tội phạm trên một số địa bàn, tội phạm mạng, an ninh an toàn thông tin còn diễn biến phức tạp; còn những vụ tai nạn giao thông, cháy nổ nghiêm trọng…

Nguyên nhân khách quan của những tồn tại, hạn chế là tình hình thế giới tiếp tục khó khăn (hậu quả đại dịch COVID-19 kéo dài; cạnh tranh chiến lược ngày càng gay gắt; xung đột ở một số nơi), trong khi nước ta là nước đang phát triển, nền kinh tế đang trong quá trình chuyển đổi, xuất phát điểm thấp, quy mô còn khiêm tốn, độ mở lớn, sức chống chịu và khả năng cạnh tranh còn hạn chế.

Nguyên nhân chủ quan là việc tổ chức thực thi pháp luật, chính sách vẫn là khâu yếu; sự tự lực, tự cường của một số cơ quan, đơn vị chưa cao; năng lực và trách nhiệm của một bộ phận cán bộ, công chức chưa đáp ứng yêu cầu; việc phân cấp, phân quyền một số lĩnh vực còn vướng mắc; một bộ phận cán bộ, công chức sợ sai, sợ trách nhiệm…

Thủ tướng cơ bản đồng ý các bài học kinh nghiệm đã nêu trong báo cáo và các ý kiến phát biểu tại phiên họp; trong đó nhấn mạnh 5 kinh nghiệm.

Thứ nhất, tăng cường đoàn kết, thống nhất trong nội bộ từng cơ quan, đơn vị; đoàn kết trong cả hệ thống chính trị; đoàn kết toàn dân.

Thứ hai, phải nắm chắc tình hình thực tiễn, phản ứng chính sách kịp thời, linh hoạt, hiệu quả, bảo đảm thống nhất, đồng bộ;

Thứ ba, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền đi đôi với phân bổ nguồn lực, nâng cao năng lực thực thi, tăng cường kiểm tra, thanh tra, giám sát, không để vi phạm nhỏ tích tụ thành sai phạm lớn.

Thứ tư, đẩy mạnh hơn nữa 3 đột phá chiến lược, vừa tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, vừa thúc đẩy sự phát triển, làm mới các động lực truyền thống và thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới.

Thứ năm, làm việc nào có trọng tâm, trọng điểm, làm việc nào dứt điểm việc đó trong bối cảnh công việc nhiều, yêu cầu cao, thời gian và nguồn lực có hạn.

Định hướng chỉ đạo, điều hành thời gian tới

Thủ tướng nhấn mạnh:

Thứ nhất, bám sát, rà soát việc thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, các nghị quyết, kết luận, chỉ đạo của Trung ương, Bộ Chính trị, Quốc hội, Chính phủ.

Thứ hai, kiên quyết không lùi bước trước khó khăn, càng áp lực lại càng nỗ lực, biến không thành có, biến khó thành dễ, biến không thể thành có thể. Tập trung tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy sản xuất kinh doanh, tạo công ăn việc làm, sinh kế cho người dân.

Thứ ba, nắm chắc diễn biến tình hình trong nước, quốc tế; nâng cao năng lực phân tích, dự báo; phản ứng chính sách kịp thời, hiệu quả. Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, phân bổ nguồn lực, nâng cao năng lực thực thi gắn với tăng cường kiểm tra, thanh tra, giám sát.

Thứ tư, tăng cường đoàn kết, thống nhất; giữ gìn kỷ luật, kỷ cương hành chính. Kịp thời tháo gỡ những điểm nghẽn, khó khăn, vướng mắc; chủ động giải quyết theo thẩm quyền, không trông chờ ỷ lại và kịp thời đề xuất, kiến nghị những vấn đề vượt thẩm quyền.

Thứ năm, trong mọi trường hợp phải bảo đảm ổn định chính trị-xã hội; củng cố quốc phòng, an ninh, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển.

15 nhóm giải pháp, nhiệm vụ chủ yếu

Cùng với các nhiệm vụ cụ thể giao các bộ, ngành, địa phương, cơ quan, Thủ tướng yêu cầu cần phối hợp với các cơ quan liên quan chuẩn bị phục vụ thật tốt Hội nghị Trung ương, Kỳ họp thứ 7 của Quốc hội sắp tới và chỉ rõ 15 nhóm nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu trong thời gian tới.

Thứ nhất, về chỉ đạo điều hành kinh tế vĩ mô, Thủ tướng yêu cầu tiếp tục điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, kịp thời, hiệu quả; phối hợp đồng bộ, hài hòa, chặt chẽ với chính sách tài khóa mở rộng hợp lý, có trọng tâm, trọng điểm; lưu ý không điều hành "giật cục" và chính sách tài khóa phải tích cực hơn; sử dụng các công cụ linh hoạt, uyển chuyển, mềm mại, đẩy mạnh chuyển đổi số; tăng thu, tiết kiệm chi, áp dụng hóa đơn điện tử trong quản lý thu (phát huy kinh nghiệm thành công từ áp dụng cho hệ thống bán lẻ xăng dầu); sớm trình cấp có thẩm quyền trong tháng 5 về chính sách miễn, giảm, gia hạn thuế, phí, lệ phí nhằm hỗ trợ cho doanh nghiệp, người dân.

Phát triển lành mạnh, an toàn, hiệu quả thị trường chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp, bất động sản, vàng, xử lý nghiêm các vi phạm. Tăng cường quản lý giá cả, thị trường, có lộ trình phù hợp điều chỉnh giá các mặt hàng do Nhà nước quản lý, các dịch vụ công…

Thứ hai, tiếp tục làm mới các động lực tăng trưởng truyền thống (đầu tư, xuất khẩu, tiêu dùng) và thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới.

Thứ ba, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, ba chương trình mục tiêu quốc gia, coi đây là nhiệm vụ chính trị trọng tâm của bộ, ngành, địa phương. Tiếp tục triển khai hiệu quả hoạt động của năm tổ công tác của Thủ tướng Chính phủ; phấn đấu tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công năm 2024 tối thiểu đạt 95%; phân bổ sớm 33.000 tỷ đồng còn lại của kế hoạch đầu tư công năm 2024.

Thứ tư, tập trung hoàn thiện thể chế, pháp luật, cải cách thủ tục hành chính, đẩy mạnh chuyển đổi số quốc gia. Khẩn trương hoàn thiện, trình Chính phủ ban hành Nghị định sửa đổi Nghị định số 40 hướng dẫn Luật Đầu tư công; Đề án Phát triển nguồn nhân lực cho ngành công nghiệp bán dẫn giai đoạn 2024-2030...

Thứ năm, tập trung phát triển mạnh các ngành, lĩnh vực chủ yếu (công nghiệp, nông nghiệp, du lịch, dịch vụ).

Về công nghiệp, đẩy mạnh cơ cấu lại sản xuất công nghiệp theo hướng hiện đại; tập trung tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy công nghiệp chế biến chế tạo, công nghiệp phụ trợ; đẩy nhanh tiến độ các dự án quy mô lớn, công nghệ cao, lan tỏa mạnh mẽ. Thủ tướng đặc biệt lưu ý bảo đảm cung ứng đủ điện, xăng dầu trong mọi tình huống; triển khai hiệu quả Quy hoạch Điện VIII; đẩy nhanh tiến độ các dự án đang triển khai để sớm đưa vào khai thác.

Khẩn trương hoàn thiện, trình ban hành nghị định về mua bán điện trực tiếp giữa đơn vị phát điện và khách hàng sử dụng điện lớn; chính sách khuyến khích phát triển điện mặt trời áp mái lắp đặt tại nhà dân, cơ quan công sở, khu công nghiệp tự sản, tự tiêu và chính sách phát triển điện khí, điện gió ngoài khơi, ven bờ.

Về nông nghiệp, đẩy mạnh sản xuất theo chuỗi, bền vững; tận dụng tốt cơ hội xuất khẩu nông sản; chú trọng công tác gỡ "thẻ vàng" (IUU); chủ động xây dựng kế hoạch điều tiết, bảo đảm đủ nước cho sản xuất nông nghiệp, sản xuất điện, sinh hoạt của người dân; tổ chức thực hiện hiệu quả phòng, chống cháy rừng với phương châm "bốn tại chỗ".

Thứ sáu, chú trọng các lĩnh vực văn hóa, xã hội, môi trường, bảo đảm an sinh xã hội, đời sống nhân dân, dứt khoát không để người dân thiếu đói.

Thứ bảy, đẩy mạnh đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học và công nghệ trong quản lý, điều hành, mỗi bộ, ngành, địa phương phải có một đề án chuyển đổi số như Bộ Công an đã làm và kết nối với Đề án 06.

Thứ tám, tăng cường quản lý các mặt hàng nổi lên như giá vàng, bảo đảm thuốc chữa bệnh cho người dân.

Thứ chín, chuẩn bị kỹ, báo cáo cấp có thẩm quyền để thực hiện cải cách tiền lương mới từ 1/7/2024, bảo đảm công bằng, tổng thể, thống nhất.

Thứ mười, tăng cường tiềm lực quốc phòng, an ninh; bảo đảm an ninh trật tự, phòng chống tội phạm; đẩy mạnh phòng chống tham nhũng, tiêu cực. Đặc biệt, chuẩn bị tổ chức tốt Kỷ niệm 70 năm Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ.

Mười một, triển khai chu đáo, thực chất, hiệu quả các hoạt động đối ngoại của lãnh đạo cấp cao.

Mười hai, tăng cường công tác thông tin, truyền thông, tạo đồng thuận xã hội.

Mười ba, tích cực triển khai các nhiệm vụ của Tiểu ban Kinh tế-xã hội Đại hội XIV của Đảng, bảo đảm tiến độ, chất lượng.

Mười bốn, khẩn trương thực hiện sắp xếp lại các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã. 

Mười lăm, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân, thực hiện các nhiệm vụ sau Hội nghị Văn hóa toàn quốc, phát triển công nghiệp văn hóa, nhất là tại vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc, biên giới, hải đảo.