Phát biểu tại phiên thảo luận sáng ngày 28/10 tại hội trường Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên nêu rõ, nhiều đại biểu Quốc hội đã quan tâm cho ý kiến về tình hình cung ứng xăng, dầu trên phạm vi cả nước, nhất là tại TPHCM và các tỉnh phía nam.

Bộ trưởng cho rằng, theo quy định hiện hành, vấn đề quản lý cung ứng, kinh doanh xăng, dầu được giao cho 7 bộ, ngành, cơ quan chức năng vàxx chính quyền 63 tỉnh, thành phố thực hiện. Do đó, để làm tốt công tác này, cần có sự hợp tác chặt chẽ, nhuần nhuyễn, hiệu quả, nhất là trong bối cảnh có nhiều biến động.

Bộ Công Thương được giao nhiệm vụ chính là lập kế hoạch tạo nguồn cung ứng, cùng chính quyền địa phương quản lý hệ thống kinh doanh xăng, dầu trên cả nước. Để thực hiện tốt, ngành công thương cần sự ủng hộ, giúp đỡ của Ngân hàng Nhà nước, hệ thống ngân hàng thương mại trong việc cho vay, bảo lãnh tín dụng cho các doanh nghiệp xăng, dầu, bảo đảm không làm ảnh hưởng đến hệ thống phân phối.

"Thời gian qua, thị trường xăng, dầu trong nước cơ bản ổn định, nguồn không thiếu, giá cả hợp lý, luôn ở mức thấp trong khu vực và thế giới. Đầu tháng 10, cả nước còn 3 triệu m3 xăng, dầu, đủ nguồn cung hết tháng 11, chưa kể các nhà máy tiếp tục sản xuất. Hiện tượng thiếu hàng cục bộ ở TPHCM và một số tỉnh phía nam là rất đáng tiếc và bất thường vì ở hoàn cảnh giống nhau nhưng ở các tỉnh phía bắc và miền Trung không xảy ra như vậy", Bộ trưởng nêu.

Lý giải về hiện tượng thiếu xăng, dầu, Bộ trưởng cho biết ngoài nguyên nhân khách quan của thế giới là đứt gãy nguồn cung, khủng hoảng năng lượng… thì nguyên nhân chủ quan là các doanh nghiệp kinh doanh xăng, dầu khó tiếp cận vốn và bảo lãnh tín dụng của ngân hàng, room hẹp, điều kiện vay, thanh khoản khó khăn, tỉ giá ngoại tệ thay đổi liên tục nên gây rủi ro cao cho các doanh nghiệp.

"Doanh nghiệp đầu mối còn không có lãi"

Bên cạnh đó, khi "khan hàng" nhiều chi phí phát sinh, định mức đã lỗi thời chưa được cập nhật kịp thời, chưa được phản ánh trong tính giá cơ sở nên doanh nghiệp càng làm càng lỗ. Bộ trưởng còn nhìn nhận "doanh nghiệp đầu mối, phân phối không tự cứu được mình để làm ăn có lãi thì không thể lấy đâu ra chiết khấu cho đại lý và cửa hàng bán lẻ".

Mặt khác, thiên tai bão lũ xảy ra liên tiếp trong thời gian qua đã làm chậm các chuyến tàu, xe chở xăng, dầu để cung ứng cho các đơn vị bán lẻ. Nhiều vụ buôn lậu làm giả xăng, dầu số lượng lớn bị triệt phá đến hàng chục nghìn m3 nên ít nhiều ảnh hưởng đến các điểm kinh doanh xăng, dầu...

Không chỉ có vậy, tại TPHCM và các tỉnh phía nam có tình trạng nhiều thương hiệu đã ký hợp đồng mua hàng của nhiều doanh nghiệp đầu mối nhưng không mua hàng thường xuyên nên doanh nghiệp đầu mối không thể chủ động nguồn hàng. Khi khan hàng doanh nghiệp phân phối quay lại mua hàng cho hệ thống bán lẻ của mình thì không còn cơ hội.

Cần sự tháo gỡ về vốn từ Ngân hàng Nhà nước

Về giải pháp khắc phục tình trạng này trong thời gian tới, Bộ trưởng cho biết cần thực hiện đồng bộ các nội dung: Chỉ đạo hướng dẫn các doanh nghiệp đầu mối, kinh doanh phân phối chia sẻ nguồn cung trong dự trữ của mình để kịp thời chi viện, ứng cứu trong điều hành.

Phối hợp với Ngân hàng Nhà nước kịp thời tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp kinh doanh xăng, dầu về tiếp cận nguồn vốn bảo lãnh tín dụng. Đây được xem là điều kiện tiên quyết để các doanh nghiệp xăng, dầu có thể tồn tại.

Đồng thời, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành chức năng tham mưu cho Quốc hội, Chính phủ và cùng các cơ quan chức năng tiếp tục sử dụng công cụ thuế, phí, quỹ xăng dầu và chính sách an sinh khi cần thiết để điều hành giá bán lẻ xăng, dầu.

Bên cạnh đó, cần tiếp tục triển khai phần mềm quản lý, phân phối kinh doanh xăng, dầu thống nhất trực tiếp từ Bộ Công Thương đến các doanh nghiệp sản xuất, doanh nghiệp đầu mối và thực hiện phân phối. 

Tại phiên thảo luận kinh tế xã hội và ngân sách năm 2022, kế hoạch 2023, sáng 27/10, đại biểu Nguyễn Thị Kim Bé (Kiên Giang) nhắc tới tình hình thiếu hụt xăng, dầu vẫn đang xảy ra cục bộ, chưa được xử lý dứt điểm. Điều này cho thấy sự lúng túng trong điều hành, xử lý tình huống của các bộ, ngành liên quan.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân (TPHCM) cho rằng, cơ quan quản lý cần sớm khắc phục sự đứt gãy chuỗi cung ứng trên thị trường xăng, dầu và rút ra bài học kinh nghiệm quản lý, điều hành để không tái diễn tình trạng này.

Sở Công Thương TPHCM hôm 27/10 cho biết, từ đầu tháng 10 đến nay, đặc biệt trong các ngày 23-27/10, trung bình mỗi ngày vẫn có khoảng 9-10% số cửa hàng xuất hiện tình trạng cung cấp gián đoạn do tạm hết các mặt hàng xăng hoặc dầu.