Khoảng gần 15h chiều 1/9, tại Lâm Đồng xuất hiện cơn mưa lớn kèm gió mạnh xuống nhiều nơi như TP Đà Lạt, huyện Lạc Dương. Do mưa quá lớn đã khiến nước từ các đỉnh đồi đổ về gây ngập khu dân cư, đường phố khu vực trũng thấp.

Tại TP Đà Lạt, tình hình ngập rất nghiêm trọng đã gây ảnh hưởng đến sinh hoạt của người dân, hoạt động của ngành du lịch và kinh doanh trong ngày đầu nghỉ lễ 2/9. Những khu dân cư dọc suối Phan Đình Phùng, Cam Ly, đường Cách Mạng Tháng Tám, Trạng Trình, Trương Văn Hoàn, Ngô Văn Sở, Tô Ngọc Vân... bị nước nhấn chìm. Ngập nặng nhất là trên tuyến đường Phan Đình Phùng. Ở đây nhiều nhà dân, khách sạn bị ngập sâu 1 mét khiến mọi hoạt động kinh doanh, sinh hoạt bị ngưng trệ, giao thông tê liệt.

Đến khoảng 16h chiều cùng ngày, trời tạnh mưa, đường phố khô ráo và thời tiết hơi se lạnh. Khách du lịch lúc này cũng bắt đầu đổ về trung tâm thành phố đông hơn. Đến hơn 17h, nước ngập tại TP Đà Lạt đã rút bớt, người dân đã lưu thông trở lại.

Trời mưa lớn nên rất nhiều du khách đến Đà Lạt ngày 1/9, thay vì đi chơi đều chuyển sang đi uống cà phê, ngắm mưa. Chủ một quán cà phê tại Đà Lạt cho biết buổi chiều trời mưa nên quán đông khách. Tất cả các bàn đều kín trong khung từ 14 đến 17h. 

Trao đổi với Báo Thanh niên, ông Lê Anh Sơn, Giám đốc Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng TP.Đà Lạt (chủ đầu tư dự án nâng cấp, sửa chữa đường Phan Đình Phùng), khẳng định việc ngập chắc chắn không phải nguyên nhân do chuyện làm đường. Bởi dự án nâng cấp, sửa chữa đường này chủ yếu mở rộng và cải tạo vỉa hè, làm lại mương thoát nước, chứ không phải hạ nền hay nâng nền nên không ảnh hưởng đến việc ngập.

Việc ngập là do mưa quá to, lượng nước ở khu vực phường 7, 8 và đổ về quá nhiều, trong khi đường này thuộc diện thấp và khu vực có các cầu cống thì bị nghẹt rác nên nước không thoát kịp. Còn nước có màu đỏ là do Khu liên hợp văn hóa thể thao Lâm Đồng (ở khu Mả Thánh, TP.Đà Lạt) đang thi công nên bùn đất theo dòng nước chảy xuống.

Như vậy, lần này Đà Lạt ngập lụt nặng là do mưa, không hoàn toàn do trách nhiệm của chính quyền hay do quy hoạch thành phố có vấn đề. Nhưng nếu thành phố cao nguyên đẹp nhất việt nam không bị băm nát và bóp ngẹt bởi các toà nhà, hệ thống hạ tầng kỹ thuật thành phố được quy hoạch tốt, thì mưa có thể biến cao nguyên thành thung lũng?

Trước đó, TP Bảo Lộc, huyện Bảo Lâm, huyện Lâm Hà xuất hiện tình trạng hiến đất làm đường, phân lô, tách thửa đất nông nghiệp và chuyển mục đích sử dụng đất, chuyển quyền sử dụng đất để đầu tư, xây dựng nhà ở, dự án bất động sản. Sau khi tách thửa, các hộ gia đình, cá nhân đã thực hiện chuyển quyền sử dụng đất. Một số trường hợp đã và đang xây dựng nhà, chủ yếu là xây dựng nhà tiền chế. Hiện, các tuyến đường giao thông mới hình thành đấu nối với đường giao thông tại khu vực đã trải thảm nhựa và đưa vào sử dụng.

Theo UBND thành phố Đà Lạt, đến nay trong số 9 đồ án được UBND tỉnh thống nhất chủ trương tài trợ lập quy hoạch trên địa bàn thành phố Đà Lạt có nhiều đồ án đang được triển khai, sắp trình phê duyệt. Nhưng cũng nhiều dự án "chết lâm sàng".

Hồi tháng 5/2022, Lâm Đồng đã quyết định từ chối nhận tài trợ sản phẩm quy hoạch. UBND tỉnh thống nhất chủ trương việc tiếp nhận tài trợ nguồn kinh phí hợp pháp từ các tổ chức, cá nhân trong nước và nước ngoài để lập quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị. Nhưng chỉ tiếp nhận nguồn kinh phí tài trợ để thực hiện các quy hoạch trên địa bàn tỉnh với các nguyên tắc.

Công ty TNHH thương mại dịch vụ khách sạn Tân Hoàng Minh (thuộc Tập đoàn Tân Hoàng Minh) cũng được tỉnh Lâm Đồng giao nghiên cứu lập ý tưởng quy hoạch khu du lịch, phim trường, đô thị trên diện tích hơn 4.300 ha tại xã Xuân Thọ, thành phố Đà Lạt. Tân Hoàng Minh là doanh nghiệp có "tiền sử" bỏ cọc. Công ty TNHH Đầu tư Bất động sản Ngôi Sao Việt thuộc Tập đoàn Tân Hoàng Minh đã tham gia và trúng đấu giá ô đất 3-12 khu chức năng số 3 trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm, Thành phố Thủ Đức thuộc TP.HCM. Diện tích ô đất này là 10.060 m2 với giá 24.500 tỷ đồng tính ra một mét vuông đất giá 2,45 tỷ đồng. Sau đó, doanh nghiệp này cũng tuyên bố bỏ cọc gần 700 tỷ đồng. Hiện doanh nghiệp này đang phải đóng cửa toàn bộ các văn phòng trên cả nước.

Một ví dụ cho cách quy hoạch vẫn còn nhiều bất cập tại tỉnh Lâm Đồng nói chung và Đà Lạt nói riêng chính là dự án của Trung Nam tại đường Đinh Tiên Hoàng, TP.Đà Lạt, Lâm Đồng. Dự án trải dài và ôm gọn theo sân Golf Đà Lạt Palace, hướng ra hồ Xuân Hương. Trung Nam Group khi đề xuất nhận dự án hứa rằng, Khu công viên văn hóa và đô thị Đà Lạt - Golf Valley sẽ là một khu đô thị đẳng cấp quốc tế với nhiều tiện nghi cao cấp, nơi cảnh quan thiên nhiên được giữ gìn và tôn tạo đặc biệt để đảm bảo môi trường sống trong xanh, thư thái.

Thế nhưng, tuy quảng bá rằng đây là Khu Công viên Văn hóa - Đô thị “với lối kiến trúc hiện đại và không gian mở; góp phần chỉnh trang khu đô thị trung tâm, thúc đẩy ngành du lịch nghỉ dưỡng, nâng cao chất lượng sống của Nhân dân” nhưng dự án ngay tại trung tâm thành phố ngàn hoa lại thật hoang tàn. Việc thi công ẩu, làm cho bộ mặt Khu Công viên mang danh “đẳng cấp, hiện đại, mang tầm quốc tế" xuống cấp, tàn tạ. 

Quy hoạch Đà Lạt ở một góc nhìn khác đang thể hiện vấn đề thoả thuận của lãnh đạo thành phố và các chủ đầu tư. Việc để chủ đầu tư "thất hứa" cũng phần nào cho thấy sự dễ dãi của thành phố và nó có thể là yếu tố gián tiếp phá vỡ cảnh quan Đà Lạt vốn đẹp hơn bất cứ vùng đất nào.

Đà Lạt đang phát triển mạnh mẽ và trong "cơn say" đó đã gặp những thách thức và nó đang dần hiện ra ngay trước mắt với những bất cập mà chính người dân bản địa không ngờ tới. Hay nhiều công trình di sản kiến trúc đã và đang bị đánh đổi bằng những giá trị kinh tế tạm thời. Và khi Đà Lạt chật chội, xô bồ hơn, con người nơi đây cũng mất dần đi cuộc sống bình yên vốn có. Tuy nhiên, Đà Lạt vẫn hứa hẹn cơ hội phát triển bền vững, hài hoà giữa con người - các giá trị di sản, văn hoá, kinh tế với sự cầu thị của chính quyền địa phương và người dân nơi đây.