Là một trong những công trình kiến trúc nổi tiếng nhất của vùng Pyrénées, pháo đài Collioure ngự trị ngôi làng duyên hải Collioure, thuộc tỉnh Đông Pyrénées, miền Đông Nam nước Pháp, cách thành phố Perpignan khoảng 30km.

Từ thời cổ đại, tại mũi biển của vịnh Collioure đã tồn tại một ngôi làng trấn thủ bảo vệ vịnh. Vào năm 673, ngôi làng trở thành địa điểm chiến thuật bảo vệ vùng Đông dãy Pyrénées. Từ đầu thế kỷ XIII, theo như tài liệu ghi chép lâu đài chính thức được xây dựng trên vách đá trên nền những công trình đã tồn tại từ thời cổ đại. Ngôi làng dần trải rộng đến chân lâu đài với hai cầu cảng chiến lược.

Từ giữa thế kỷ XIV, một chiến hào được đào để ngăn cách giữa vùng dân cư và lâu đài, ngôi làng Collioure tiếp tục trải rộng về phía tây thành trì. Từ thế kỷ XVI, những vị công tước trị vì người Tây Ban Nha, chủ của lâu đài đã tiến hành cải tạo thành lũy biến lâu đài thành pháo đài. Vào cuối thế kỷ XVII, sau khi kết nạp thêm Collioure, vua Pháp Louis XIV điều thiên tài kiến trúc sư quân sự Vauban gia cố và mở rộng thành trì với những pháo đài bảo vệ từ các đỉnh đồi bao quanh thành chính.

Sang thế kỷ XX, quân đội chính thức từ bỏ pháo đài khiến pháo đài có nguy cơ trở thành phế tích. Năm 1952, chính quyền tỉnh Đông Pyrénées mua lại pháo đài và tiến hành cải tạo. Từ năm 2016, một chiến dịch khảo cổ học được tiến hành để làm sáng tỏ hơn lịch sử quân sự của pháo đài và làng Collioure giúp đưa ra ánh sáng hàng ngàn năm lịch sử thành lũy.

Đó là những gì mà khách du lịch chỉ có thể thốt lên khi đứng trên sân thượng cao nhất của pháo đài và phóng tầm mắt ra bốn phương trời. Dưới chân quần thể, pháo đài hiện ra vững chắc đan xen giữa những khối đá hàng mét khối và những viên gạch đất nung đỏ nâu, công trình nở ra như một bông hoa nhiều cánh, đặc trưng kiến trúc quân sự của thiên tài Vauban với các công trình rải rác trên toàn nước Pháp và được Unesco công nhận là di sản kiến trúc.

Dù là người am hiểu hay không am hiểu kiến thức quân sự cũng phải nghiêng mình thừa nhận rằng Vauban đã rất thành công khi biến một nơi tưởng chừng như rất khô cứng thành một công trình nghệ thuật tuyệt mỹ. Cái tài của Vauban chính là tạo cho công trình một sự thông minh tuyệt đối để có thể phản công trước sự tấn công ở bên ngoài.

Từ bất cứ mọi ngóc ngách nào của pháo đài, chúng ta có thể phóng tầm mắt ra rất xa. Phía dưới chân thành là làng Collioure rạng rỡ với những sắc màu đặc trưng của vùng Địa Trung Hải. Phía đất liền, từ những ngọn đồi đối diện là những pháo đài bảo trợ.

Khi quay mặt về phía biển, ngay bên tay trái là ngọn hải đăng cùng nóc nhà thờ Collioure ngự trị trên nền trời xanh đặc trưng của vùng miền Nam. Phía bên tay phải, bờ biển đá cuội cong cong hình cánh cung là nơi thú vị để khách du lịch bơi lội và nằm thư giãn đọc sách và tận hưởng màu xanh đại dương dìu dịu.

Và vì thế khi bạn đến Collioure, dù là người vội vàng nhất cũng không đành sải bước bởi cuộc sống bình an tỏa ra từ mọi con phố dù lượng khách luôn tấp nập. Ngôi làng không có xe hơi, tất cả đều dừng lại phía bên ngoài nhường chỗ cho những con đường thơm nức mùi oải hương và mùi thức ăn đậm đà của miền Nam nước Pháp. Và dù bạn là những người không thích đi bộ thì cứ sau mỗi khúc quanh, bạn sẽ lại muốn đi tiếp, đi để biết được những bất ngờ đang đợi mình phía trước.