Giá vé máy bay tăng trong khung quy định

Trước những lo ngại của dư luận về việc giá vé máy bay tăng bất thường trong thời gian gần đây, Cục Hàng không Việt Nam đã tiến hành kiểm tra hoạt động bán vé, kê khai và niêm yết giá của các hãng hàng không trong nước từ ngày 1/1/2023 đến 4/5/2024. Kết quả cho thấy mặc dù giá vé có tăng so với cùng kỳ năm trước, nhưng vẫn nằm trong khung giá dịch vụ vận chuyển hành khách do Bộ Giao thông Vận tải quy định.

Cụ thể, Vietnam Airlines có 17 mức giá, Vietjet Air có 20 mức giá, Bamboo Airways có từ 12 - 15 mức giá và Vietravel Airlines có 18 mức giá cho từng chặng bay. Các mức giá này đều không vượt ngưỡng tối đa theo quy định.

Theo báo cáo, trên các đường bay trọng điểm như Hà Nội - TP. HCM, Hà Nội - Đà Nẵng và TP. HCM - Đà Nẵng, giá vé trung bình của các hãng đều ghi nhận mức tăng đáng kể. Vietnam Airlines tăng tương ứng 19,9%; 28,4% và 14,9%; Vietjet tăng 17,9%; 39,9% và 27%; Bamboo Airways tăng 2,1%; 24,4% và 22,5%; Vietravel Airlines tăng 10,2%; 17,7% và 18,6% so với cùng kỳ năm 2023.

Tuy có sự gia tăng về tỷ lệ vé ở phân khúc giá cao, nhưng phần lớn cơ cấu giá vé của các hãng vẫn tập trung ở mức thấp và trung bình, chiếm từ 60% đến 70% tổng số vé bán ra. Trên một số đường bay, tỷ lệ vé giá rẻ thậm chí còn tăng mạnh. Chẳng hạn, đường bay TP. HCM - Đà Nẵng, Vietnam Airlines và Vietjet đều tăng số lượng vé phân khúc giá thấp lần lượt +5 và +8 điểm %; đường bay TP. HCM - Hà Nội, Bamboo Airways và Vietjet cũng tăng số lượng vé phân khúc giá thấp lần lượt +7% và +11 điểm %. Điều này cho thấy các hãng vẫn có nỗ lực đáp ứng nhu cầu đa dạng của hành khách.

Nhìn chung, Cục Hàng không đánh giá các hãng hàng không trong nước đã tuân thủ quy định về khung giá và thực hiện đúng việc niêm yết, kê khai giá theo quy định. Tuy nhiên, cơ quan này cũng chỉ ra một số điểm chưa thống nhất trong cách thể hiện thông tin giá vé trên website của các hãng. Việc gọi tên và mô tả các khoản thu chưa rõ ràng, dễ gây hiểu lầm cho hành khách về cơ cấu giá vé.

Bên cạnh đó, các chương trình khuyến mại, giảm giá của hãng cũng chưa được truyền thông và quảng bá một cách rộng rãi, khiến hành khách gặp khó khăn trong việc tìm kiếm và tiếp cận các mức giá ưu đãi phù hợp.

6 diễn biến khiến giá vé máy bay leo thang

Trước thực trạng tăng giá bất thường này, cả hành khách và dư luận đều đặt ra câu hỏi lớn về nguyên nhân đằng sau sự biến động giá vé. Các hãng hàng không và cơ quan chức năng đã lên tiếng giải thích về các yếu tố chính tác động đến giá vé trong bối cảnh hiện tại.

Sốc về giá nhiên liệu

Nguyên nhân chính thứ nhất đẩy giá vé lên cao chính là giá nhiên liệu bay Jet-A1 tăng mạnh. Theo Cục Hàng không, tính đến ngày 26/4, giá nhiên liệu khu vực châu Á đã lên mức 100,25 USD/thùng. So với tháng 9/2015, chi phí nhiên liệu của các hãng bay trong tháng 4/2024 tăng tới 74%, khiến tổng chi phí hoạt động tăng 53%.

Bên cạnh đó, do tỷ giá USD/VND biến động tăng 8%, chỉ tính riêng biến động tỷ giá đã khiến chi phí có gốc ngoại tệ của các hãng bay tăng thêm gần 6% so với cùng kỳ năm trước.

Khủng hoảng khan hiếm tàu bay

Yếu tố thứ hai khiến giá vé máy bay nội địa tăng cao chính là tình trạng đội tàu bay hoạt động bị thiếu hụt trầm trọng. Theo Cục Hàng không, tính đến ngày 2/5, tổng số tàu bay của các hãng nội địa chỉ còn 199 chiếc, giảm 32 chiếc so với năm 2023. Trong số này, chỉ có 165-170 chiếc đang khai thác, giảm khoảng 40-45 chiếc so với bình quân năm trước.

Nguyên nhân lớn nhất là do nhà sản xuất động cơ Pratt & Whitney buộc phải triệu hồi hơn 40 tàu bay A321 của Vietnam Airlines và Vietjet Air để kiểm tra, sửa chữa từ đầu năm 2024. Thời gian sửa chữa lên tới 140-160 ngày, gấp đôi thông thường.

Đồng thời, các hãng cũng gặp khó khăn trong việc bổ sung đội tàu bay mới theo kế hoạch. Cụ thể, Vietjet Air không nhận được máy bay mới nào, Vietnam Airlines chỉ được bổ sung 2 tàu bay B787 vào tháng 6-7. Các hãng khác cũng đang trong quá trình tái cơ cấu đội bay như Pacific Airlines đang không khai thác bất kỳ máy bay nào, Bamboo Airways chỉ còn 5 chiếc đang hoạt động, giảm 25 chiếc so với năm ngoái.

Nhu cầu tăng cao dịp lễ, giá vé tăng theo

Trong khi nguồn cung khan hiếm, nhu cầu đi lại của người dân không ngừng tăng cao vào các dịp nghỉ lễ, lễ 30/4, 1/5. Theo Cục Hàng không, đến ngày 19/4, tỷ lệ đặt chỗ đã đạt trên 90% trên nhiều đường bay nội địa như Hà Nội - Huế, Quy Nhơn, Nha Trang, TP.HCM - Đà Lạt, Phú Quốc.

Để đáp ứng lực cầu cao, các hãng đã phải tăng thêm 15-20% tần suất khai thác. Tuy nhiên, với nguồn lực máy bay hữu hạn, giá vé vẫn bị đẩy lên mạnh.

Bên cạnh hai nguyên nhân chính là giá nhiên liệu tăng cao và tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng đội tàu bay, vẫn còn một số yếu tố khác cũng góp phần đẩy giá vé máy bay nội địa tại Việt Nam tăng lên trong thời gian qua:

Gia tăng các chi phí vận hành khác

Ngoài chi phí nhiên liệu và liên quan đến đội tàu bay, các hãng hàng không còn phải gánh thêm nhiều chi phí vận hành tăng cao khác. Cụ thể, chi phí thuê động cơ trong năm nay đã tăng gấp đôi so với trước đây. Giá phụ tùng, vật tư máy bay cũng tăng 10-13% so với giai đoạn trước năm 2019.

Bên cạnh đó, các hãng vẫn phải chịu áp lực lớn từ chi phí bảo dưỡng tàu bay, thuê máy bay, chi trả phí điều hành bay quốc tế bằng ngoại tệ với tỷ giá USD/VND biến động mạnh.

Tái cơ cấu đội tàu bay

Hai hãng Pacific Airlines và Bamboo Airways đang trong quá trình điều chỉnh, tái cơ cấu đội tàu bay nên buộc phải cắt giảm số lượng máy bay đưa vào khai thác. Theo số liệu, Pacific Airlines hiện không khai thác bất kỳ tàu bay nào, giảm 10 chiếc so với năm 2023. Bamboo Airways chỉ còn 5 tàu bay đang hoạt động, giảm tới 25 chiếc so với năm ngoái.

Điều này khiến áp lực về nguồn cung tàu bay trên thị trường nội địa càng trầm trọng hơn, đẩy giá vé lên cao.

Thay đổi xu hướng du lịch

Sự dịch chuyển về xu hướng du lịch nội địa trong thời gian qua cũng là một nguyên nhân góp phần làm tăng nhu cầu đi lại bằng đường hàng không, đẩy giá vé lên cao.

Trong bối cảnh đi lại quốc tế còn hạn chế do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, nhiều du khách đã chuyển sang lựa chọn du lịch, nghỉ dưỡng tại các điểm đến trong nước. Điều này đã tạo ra làn sóng nhu cầu mới với các đường bay nội địa vốn đã khá căng thẳng về nguồn cung.

Các giải pháp nhằm điều tiết giá vé máy bay

Cục Hàng không Việt Nam (HKVN) đã triển khai nhiều giải pháp nhằm điều tiết giá vé máy bay ngay từ đầu năm 2024. Một trong những biện pháp quan trọng là tăng tần suất khai thác và mở rộng khung giờ bay đêm tại các cảng hàng không, sân bay đủ điều kiện để đáp ứng nhu cầu đi lại của hành khách trong các dịp cao điểm. Song song với đó, Cục HKVN cũng đã ban hành các quyết định điều chỉnh, nâng tham số slot một cách phù hợp, tạo điều kiện cho các hãng hàng không khai thác hiệu quả, gia tăng số lượng chuyến bay và tải cung ứng trên các đường bay. Đặc biệt, tại các cảng hàng không quốc tế lớn như Nội Bài và Tân Sơn Nhất, tham số slot đã được điều chỉnh tăng cả trong khung giờ ban ngày lẫn ban đêm.

Bên cạnh việc tạo điều kiện về slot, Cục HKVN cũng đã chỉ đạo các cảng hàng không, đơn vị cung cấp dịch vụ hàng không bố trí nguồn nhân lực đầy đủ và phối hợp chặt chẽ với các hãng trong công tác phục vụ chuyến bay, nhất là vào khung giờ đêm. Sự hỗ trợ này giúp các hãng duy trì hoạt động ổn định và đảm bảo năng lực khai thác. Ngoài ra, Cục HKVN đã tích cực truyền thông, cung cấp thông tin kịp thời cho báo chí và hành khách, đồng thời tăng cường giám sát hoạt động bán vé của các hãng thông qua các cuộc họp định kỳ nhằm đảm bảo việc tuân thủ các quy định về quản lý giá.

Trước những nỗ lực của Cục HKVN, các hãng hàng không Việt Nam cũng đã chủ động triển khai nhiều giải pháp để gia tăng nguồn cung. Họ đã điều chỉnh giờ hạ cất cánh tại các cảng hàng không để rút ngắn thời gian đậu tàu bay, qua đó tăng cường khai thác các chuyến bay sau 22h00. Các hãng cũng liên tục nâng thời gian khai thác đội tàu bay, như Vietnam Airlines tăng từ 10 giờ/ngày lên 12 giờ/ngày, Vietjet Air tăng từ 12,8 giờ/ngày lên 14 giờ/ngày, Viettravel Airlines và Bamboo Airways cũng tăng từ 11-12 giờ/ngày lên 12,5 giờ/ngày. Việc tuân thủ nghiêm túc quy định về báo cáo tình hình thực hiện giá dịch vụ vận tải hàng không cũng được các hãng chú trọng thực hiện.

Có thể thấy, sự phối hợp chặt chẽ và nỗ lực từ cả phía cơ quan quản lý nhà nước và các hãng hàng không đã tạo nên một hệ thống giải pháp toàn diện nhằm điều tiết giá vé máy bay. Điều này không chỉ góp phần đáp ứng tốt hơn nhu cầu đi lại ngày càng tăng của hành khách, mà còn thể hiện sự chủ động và linh hoạt của ngành hàng không Việt Nam trong việc thích ứng với tình hình mới.

Khuyến cáo cho hành khách

Trước tình trạng giá vé máy bay có xu hướng tăng cao, Cục Hàng không Việt Nam và các chuyên gia trong ngành đưa ra một số khuyến cáo để hành khách có kế hoạch đặt mua vé hợp lý. Theo đó, hành khách nên chủ động lên kế hoạch đi lại sớm, thường xuyên cập nhật thông tin và tình hình giá vé từ các hãng hàng không cũng như các kênh bán vé chính thức. Điều này sẽ giúp hành khách có thể săn được các mức giá vé tốt, đặc biệt khi đặt vé sớm trước 2-3 tháng.

Bên cạnh đó, hành khách cũng cần linh hoạt trong việc lựa chọn thời gian bay, ưu tiên những ngày giữa tuần và tránh các dịp lễ, tết để tìm được mức giá thấp hơn. Ngoài ra, việc kết hợp các chuyến bay của hãng hàng không giá rẻ và truyền thống cũng là một lựa chọn giúp tiết kiệm chi phí. Đặc biệt với những chuyến bay dài, hành khách nên cân nhắc lựa chọn các hành trình transit để giảm bớt mức giá vé cao.

Trong trường hợp hành khách mua phải vé giá cao bất thường hoặc gặp vấn đề liên quan đến quyền lợi, Cục Hàng không Việt Nam khuyến cáo cần phản ánh ngay đến các cơ quan chức năng như Cục Hàng không, Cảng vụ hàng không khu vực để được hỗ trợ, xử lý kịp thời thông qua đường dây nóng hoặc các kênh tiếp nhận thông tin chính thức khác. Các cơ quan chức năng sẽ phối hợp để làm rõ, đảm bảo quyền lợi chính đáng của hành khách cũng như xử lý những trường hợp vi phạm về giá vé, nếu có.