Chiều 13/3, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã kiểm tra Dự án đường cao tốc Bến Lức – Long Thanh tại nút giao với Quốc lộ 50 (xã Đa Phước, huyện Bình Chánh, TPHCM); Cảng hàng không quốc tế Long Thành (tỉnh Đồng Nai); chủ trì cuộc họp với các bộ, ngành, địa phương nhằm kiểm điểm tiến độ, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh 2 dự án giao thông trọng điểm quốc gia.

Tinh thần trách nhiệm cao nhất để bù lại thời gian bị chậm

Cao tốc Bến Lức - Long Thành dài 58 km, kéo dài từ huyện Bến Lức (Long An) đến huyện Long Thành (tỉnh Đồng Nai). Tuyến đường được xây dựng theo tiêu chuẩn đường cao tốc loại A, có 4 làn xe, 2 làn dừng khẩn cấp, vận tốc thiết kế 100 km/giờ. Dự án khi hoàn thành sẽ là tuyến huyết mạch kết nối các tỉnh miền Tây sang miền Đông thông qua kết nối với cao tốc TPHCM - Long Thành - Dầu Giây và TPHCM - Trung Lương - Mỹ Thuận.

Dự án do Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) làm chủ đầu tư với tổng kinh phí 31.320 tỷ đồng, sử dụng 3 nguồn vốn: Vay ADB (13.654,6 tỷ đồng), vay JICA (11.975,7 tỷ đồng) và vốn đối ứng (5.689,7 tỷ đồng). Dự án gồm 11 gói thầu xây lắp chính với đoạn 1 phía tây (5 gói thầu A1-A4) sử dụng vốn vay ADB; đoạn 2 (3 gói thầu J1-J3) sử dụng vốn vay Cơ quan Hợp tác phát triển Nhật Bản (JICA); đoạn 3 phía đông (3 gói thầu A5-A7) sử dụng vốn vay Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB).

Dự án được khởi công từ tháng 7/2014, một số đoạn tuyến sử dụng các nguồn vốn khác nhau nên không triển khai đồng thời tại cùng thời điểm khởi công. Từ đầu năm 2019, dự án đang trong quá trình thực hiện thì gặp nhiều vướng mắc về thể chế, cơ chế, chính sách pháp luật dẫn đến không được bố trí vốn để tiếp tục thực hiện đối với vốn ADB phía tây, vốn JICA và vốn đối ứng.

Do đó, dự án bị chậm tiến độ, một số gói thầu dừng thi công từ giữa năm 2019, một số nhà thầu đã chấm dứt hợp đồng và khởi kiện VEC ra Trung tâm trọng tài quốc tế để yêu cầu đền bù chi phí phát sinh. Tổng khối lượng hiện đạt khoảng 81,66% (11.065 tỷ đồng/ 13.741 tỷ đồng tổng giá trị hợp đồng đã được ký).

Khó khăn lớn nhất hiện nay của chủ đầu tư là không có nguồn vốn ứng để tiếp tục thực hiện một số gói thầu của dự án sử dụng vốn vay của JICA.

Ông Trương Việt Đông, Chủ tịch Hội đồng thành viên VEC kiến nghị được sử dụng nguồn tiền nhàn rỗi chưa đến kỳ trả nợ, trên cơ sở bảo đảm nghĩa vụ, trách nhiệm trả nợ của doanh nghiệp, để làm vốn đối ứng nhằm đẩy nhanh tiến độ các gói thầu hiện nay; phương án khởi động lại một số gói thầu (đoạn phía tây) bị tạm dừng từ tháng 6/2019.

Ông Nguyễn Ngọc Cảnh, Phó Chủ tịch Uỷ ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp bày tỏ đồng thuận với kiến nghị của VEC.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh, từ năm 2007 đã có chủ trương về dự án cao tốc Bến Lức-Long Thành, năm 2010 đã có các quyết định triển khai. Tuy nhiên, việc dừng thi công một số gói thầu trong 3 năm 9 tháng, có nguyên nhân khách quan, chủ quan nhưng trách nhiệm rất lớn thuộc về các bộ, ngành, chủ đầu tư, các đơn vị, cơ quan liên quan.

Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ KH&ĐT phối hợp với các bộ, ngành khẩn trương trình Thủ tướng Chính phủ dự thảo quyết định phê duyệt điều chỉnh chủ trương thực hiện dự án, tính đến nguồn vốn của các nhà tài trợ ảnh hưởng đến tiến độ dự án; cơ chế sử dụng nguồn vốn nhàn rỗi của VEC để làm vốn đối ứng, vốn đầu tư cho dự án.

Ngay sau đó, Bộ GTVT phải hoàn thành các thủ tục cần thiết để VEC có thể thực hiện đấu thầu các gói thầu còn lại trong thời gian ngắn nhất.

VEC bàn với đơn vị tư vấn kỹ thuật để rút ngắn thời gian thi công, hoàn thành 2 cầu Bình Khánh, Phước Khánh, sớm vận hành toàn tuyến cao tốc.

"Phải bù lại thời gian chậm 3 năm, 9 tháng. Các bộ, ngành phải khẩn trương hoàn thành các nhiệm vụ được giao với tinh thần trách nhiệm cao nhất", Phó Thủ tướng nói và nhấn mạnh "mỗi con đường mới sẽ mở ra không gian phát triển mới".

Khẩn trương bổ sung hoàn thiện gói thầu thân nhà ga Cảng hàng không quốc tế Long Thành

Báo cáo về tiến độ thực hiện các gói thầu đường băng, nhà ga, lựa chọn tư vấn giám sát thi công…, ông Vũ Thế Phiệt, Tổng Giám đốc Tổng Công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) cho biết, các gói thầu thi công đã lựa chọn được nhà thầu đều đã và đang hoàn thành nhiệm vụ được giao, thậm chí vượt tiến độ, dù gặp phải nhiều khó khăn khách quan về thời tiết và nhất là mặt bằng thi công.

Các hạng mục như hạ tầng, công trình phụ trợ, giao thông kết nối... tuy bị chậm nhưng vẫn có thể hoàn thành trong năm 2025.

"Vướng mắc lớn nhất nằm ở gói thầu thi công phần thân nhà ga do chưa lựa chọn được nhà thầu, trong khi đây là gói thầu quyết định tiến độ chung của toàn dự án, nên thời gian thực hiện dự án có thể bị kéo dài", ông Vũ Thế Phiệt cho biết.

Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Anh Tuấn nhấn mạnh tầm quan trọng của gói thầu thi công thân nhà ga Cảng hàng không quốc tế Long Thành, vừa phải bảo đảm chất lượng, vừa đáp ứng tiến độ.

Báo cáo về tiến độ giải phóng mặt bằng, Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai Cao Tiến Dũng cho biết các khâu đền bù, chi trả, tái định cư các hộ dân trong phạm vi sân bay đã được hoàn thành. "Tỉnh cam kết sẽ hoàn thành công việc này trong tháng 3/2023 theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ", ông Cao Tiến Dũng nói.

Đối với phần mặt bằng thi công tuyến giao thông kết nối, tỉnh Đồng Nai đang "đua tiến độ" để người dân bàn giao toàn bộ mặt bằng vào tháng 5/2023 đối với tuyến số 1, tháng 6/2023 đối với tuyến số 2.

Lãnh đạo tỉnh Đồng Nai cũng kiến nghị một số giải pháp về chống tái lấn chiếm diện tích đã giải phóng mặt bằng, chống ô nhiễm bụi từ diện tích đất chưa sử dụng, bố trí tái định cư cho người dân…

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh, Cảng hàng không quốc tế Long Thành là dự án trọng điểm quốc gia, tuy nhiên, do nguyên nhân khách quan, chủ quan, chưa làm rõ hết trách nhiệm bộ, ngành, đơn vị liên quan nên tiến độ thực hiện chưa đạt được mục tiêu đề ra như giải phóng mặt bằng, đấu thầu các dự án thành phần…

Phó Thủ tướng đề nghị tỉnh Đồng Nai hoàn thành đúng tiến độ giải phóng mặt bằng đã đề ra, giải quyết triệt để những vấn đề liên quan đến giải phóng mặt bằng. Bộ KH&ĐT nhanh chóng hoàn thành phê duyệt các dự án tái định cư.

Bộ GTVT, Uỷ ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, ACV phải có báo cáo toàn diện về việc triển khai toàn bộ dự án Cảng, các dự án thành phần,…, làm rõ nguyên nhân khách quan, chủ quan; trách nhiệm cụ thể của các bộ, ngành, đơn vị liên quan đối với những bất cập, vướng mắc, khó khăn hiện nay.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu Bộ GTVT, ACV khẩn trương có báo cáo khoa học, đầy đủ dựa trên báo cáo của đơn vị tư vấn kỹ thuật về thời gian thực hiện gói thầu thi công phần thân nhà ga, để bổ sung, hoàn thiện hồ sơ mời thầu.

Bộ KH&ĐT, Bộ GTVT phối hợp thực hiện thẩm định dự toán gói thầu, định mức, đơn giá thi công, tiêu chí lựa chọn nhà thầu dựa trên kinh nghiệm…. "Đây là công trình thế kỷ, phải lựa chọn những nhà thầu có đầy đủ kinh nghiệm, năng lực thi công".

Phó Thủ tướng cũng cho ý kiến chỉ đạo về việc triển khai một số dự án, gói thầu thành phần liên quan đến cung cấp dịch vụ, kinh doanh…; nghe Chủ tịch UBND TPHCM Phan Văn Mãi báo cáo về khó khăn trong nguồn vật liệu đắp nền đường phục vụ dự án đường vành đai 3 TPHCM…