Bên cạnh các chính sách ưu đãi chung về thuế xuất nhập khẩu, thuế thu nhập doanh nghiệp thì ngành sản xuất, lắp ráp ô tô tại Việt Nam còn chịu sự điều chỉnh của các chính sách mang tính đặc thù, thường xuyên sửa đổi, bổ sung, đặc biệt là các chính sách thuế đối với phát triển ngành công nghiệp ô tô và công nghiệp hỗ trợ.

Bộ GTVT cho biết: "Chính sách khuyến khích sử dụng ô tô điện hóa của Việt Nam hiện mới chỉ tập trung vào dòng xe ô tô điện chạy pin (BEV) thông qua các ưu đãi về thuế tiêu thụ đặc biệt và lệ phí trước bạ".

Trong khung chính sách hỗ trợ chuyển đổi sang xe ô tô điện, Bộ GTVT đề xuất 3 loại xe ô tô điện được hưởng hỗ trợ, ưu đãi phát triển gồm: xe ô tô điện chạy pin, xe ô tô điện sử dụng pin nhiên liệu và xe ô tô năng lượng mặt trời. Đối với xe ô tô điện sản xuất lắp ráp, Bộ Giao thông Vận tải kiến nghị, rà soát, bổ sung các chính sách ưu tiên phát triển xe ô tô điện (đặc biệt là phương tiện giao thông công cộng) trong các Luật liên quan. 

Đồng thời, xây dựng, ban hành các quy định nâng cao mức tiêu chuẩn khí thải, giới hạn mức tiêu thụ nhiên liệu để hạn chế phương tiện sử dụng nhiên liệu hóa thạch. Sửa đổi, bổ sung các quy định về xử lý pin ô tô điện thải bỏ. Bổ sung ngành nghề sản xuất lắp ráp xe ô tô điện, sản xuất pin vào ngành nghề thuộc lĩnh vực đặc biệt ưu đãi đầu tư, Bộ Giao thông Vận tải đề xuất ưu đãi đầu tư đối với các dự án đầu tư sản xuất lắp ráp xe ô tô điện, pin xe điện.

Miễn, giảm thuế nhập khẩu trang thiết bị, dây chuyền và nhập khẩu tổng thành, linh kiện để sản xuất lắp ráp xe ô tô điện, pin xe điện.Đối với doanh nghiệp sản xuất lắp ráp, bảo dưỡng xe ô tô điện, Bộ Giao thông Vận tải đề xuất có cơ chế ưu đãi tiếp cận tài chính, tín dụng cho đối tượng này và ưu tiên tiếp cận, chuyển giao công nghệ sản xuất lắp ráp xe ô tô điện. Đồng thời, có cơ chế ưu đãi thuế xe ô tô điện nhập khẩu.

Liên quan đến cơ chế ưu đãi cho người sử dụng, Bộ Giao thông Vận tải đề xuất miễn, giảm lệ phí trước bạ, lệ phí đăng ký biển số đối với xe ô tô điện. Bên cạnh đó, thúc đẩy tiếp cận tín dụng, trợ giá trực tiếp cho người mua xe ô tô điện. Xây dựng, ban hành các cơ chế, chính sách quy định mua sắm, sử dụng ô tô điện khi sử dụng nguồn vốn công.

Bộ GTVTV khẳng định cần có cơ chế thu phí khí thải đối với phương tiện giao thông cơ giới đường bộ, do đó đề xuất ưu tiên phát triển xe ô tô điện tham gia kinh doanh vận tải và ưu đãi vốn vay đối với các doanh nghiệp vận tải chuyển đổi sử dụng ô tô điện và trợ giá cao hơn đối với xe buýt điện. Tăng quyền ưu tiên tham gia giao thông đối với xe ô tô điện khi hoạt động trong khu vực đô thị, vùng lõi đô thị; ưu tiên đỗ xe (chỗ, giá), giờ cao điểm.

Đáng chú ý, đối với phát triển hạ tầng trạm sạc, Bộ Giao thông Vận tải đề xuất ban hành các Quy chuẩn về trạm sạc điện, chuẩn kết nối trạm sạc phù hợp với xu hướng phát triển công nghệ sạc quốc tế. Quy định hệ thống trạm sạc điện trong hạ tầng kỹ thuật đô thị, khu dân cư, cơ sở hạ tầng đầu tư mới, cơ sở hạ tầng cải tạo.

Cho phép xây dựng trạm sạc điện công cộng trên các công trình có mục đích sử dụng đất như hiện tại mà không cần chuyển đổi mục đích sử dụng đất để xây dựng trạm sạc. Nghiên cứu việc miễn giấy phép xây dựng và điều chỉnh chủ trương đầu tư khi lắp đặt trạm sạc và ưu tiên cấp điện cho hạ tầng trạm sạc điện công cộng.

Bộ GTVT thông tin, thời điểm hiện tại, trong nước có 2 doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp xe ô tô điện gồm Vinfast (thuộc tập đoàn Vingroup) và Công ty cổ phần ô tô TMT. Bên cạnh đó, Công ty cổ phần Tập đoàn Thành Công và Công ty cổ phần ô tô Trường Hải cũng đã giới thiệu một số mẫu xe ô tô điện để tìm hiểu thị trường và tiến tới sản xuất, lắp ráp trong nước.

Số lượng xe ô tô điện sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới gia tăng nhanh chóng trong những năm gần đây. Nếu như từ năm 2018 - 2021, chỉ có 167 xe được kiểm tra, cấp giấy chứng nhận thì đến tháng 7/2023, con số này lên gần 12.600 xe. Tuy nhiên, các loại xe ô tô điện tại Việt Nam hiện nay chủ yếu là xe ô tô con và xe ô tô buýt thành phố.

Về hệ thống trạm sạc điện, Bộ Giao thông Vận tải cho biết, VinFast phát triển hệ thống trạm sạc với hơn 150.000 cổng sạc cho xe máy điện và xe ô tô điện, trải dài rộng khắp 63 tỉnh, thành phố. Tính tới ngày 14/10/2022, VinFast đã lắp đặt được 1.560 trạm sạc điện trong toàn quốc.

Một doanh nghiệp khác cũng cung cấp giải pháp sạc cho xe điện là Công ty EVIDA với hơn 850 điểm sạc điện. Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cũng đã bàn giao 6 trạm sạc đến khách hàng. Một số thương hiệu như Porsche, Audi hay Mercedes-Benz cũng đã thiết lập hệ thống trạm sạc, tuy nhiên số lượng vẫn còn hạn chế, hầu hết chỉ lắp đặt tại showroom hoặc nhà máy của hãng. Các thương hiệu như Audi hay Mercedes-Benz đều có kế hoạch mở rộng hệ thống trạm sạc.

Về giá sạc điện VinFast cung cấp đơn giá sạc xe ô tô điện hơn 3.200 đồng/kWh. Đơn giá sạc điện tại trạm sạc công cộng của EBOOST là 8.900 đồng/kWh, chưa bao gồm phí kích hoạt 4,900 đồng/lần sạc đối với xe máy và 19.900 đồng/lần sạc đối với xe ô tô.

Để hiện thực hóa cam kết đưa mức phát thải ròng về 0 vào năm 2050 của Việt Nam tại Hội nghị lần thứ 26 Các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP26), Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 876/2022 phê duyệt Chương trình hành động về chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí cacbon và khí mêtan của ngành giao thông vận tải.

Trong đó, giai đoạn 2022 - 2030 sẽ thúc đẩy sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu và chuyển đổi sử dụng các loại phương tiện giao thông cơ giới đường bộ sử dụng điện; phát triển hạ tầng sạc điện đáp ứng nhu cầu của người dân, doanh nghiệp. Từ năm 2025, có 100% xe buýt thay thế, đầu tư mới sử dụng điện, năng lượng xanh.

Từ năm 2030, có 100% xe taxi thay thế, đầu tư mới sử dụng điện, năng lượng xanh. Đến năm 2050: 100% phương tiện giao thông cơ giới đường bộ, xe máy thi công tham gia giao thông chuyển đổi sang sử dụng điện, năng lượng xanh; hoàn thiện hạ tầng sạc điện, cung cấp năng lượng xanh trên phạm vi toàn quốc đáp ứng nhu cầu của người dân, doanh nghiệp.