Trước tình hình triển khai các dự án đường sắt đô thị tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh còn chậm tiến độ, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, Tổ trưởng Tổ công tác giúp việc Ban Chỉ đạo, đã chủ trì cuộc họp với sự tham dự của lãnh đạo các Bộ, ngành và địa phương liên quan để cho ý kiến chỉ đạo trực tiếp. Những kết luận quan trọng của Phó Thủ tướng đã được Văn phòng Chính phủ truyền đạt kịp thời tại Thông báo số 239/TB-VPCP.

Đánh giá tầm quan trọng của việc phát triển hệ thống đường sắt đô thị tại hai thành phố lớn nhất cả nước, Phó Thủ tướng nhấn mạnh đây là một trong những giải pháp then chốt nhằm giải quyết tình trạng ùn tắc giao thông, đồng thời nâng cao chất lượng cuộc sống người dân và tạo động lực thúc đẩy kinh tế-xã hội phát triển. Tuy nhiên, mặc dù Chính phủ và địa phương đã có nhiều nỗ lực, đến nay mới chỉ có duy nhất tuyến đường sắt Cát Linh - Hà Đông đi vào hoạt động ổn định. Hầu hết các dự án còn lại đều bị chậm tiến độ, phải lùi thời gian hoàn thành, gây lãng phí nguồn lực và ảnh hưởng tới kỳ vọng của người dân và xã hội.

Trước thực trạng này, Phó Thủ tướng đã có những chỉ đạo cụ thể, quyết liệt đối với từng dự án. Cụ thể, đối với tuyến Nhổn - Ga Hà Nội tại Thủ đô, Phó Thủ tướng giao UBND thành phố khẩn trương phối hợp với các cơ quan chức năng để hoàn tất các thủ tục về đánh giá an toàn hệ thống, phòng cháy chữa cháy, đánh giá tác động môi trường, đào tạo nhân lực, nghiệm thu... nhằm phấn đấu đưa đoạn tuyến đi trên cao vào khai thác cuối tháng 6/2024. Đồng thời, thành phố và Bộ Tài chính, nhà tài trợ ADB cũng cần khẩn trương hoàn tất việc giải ngân vốn cho đoạn đi ngầm trước tháng 5. Đối với tuyến Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo, thủ tục điều chỉnh chủ trương đầu tư cần được hoàn thiện trong tháng 6.

Tại TP. Hồ Chí Minh, tuyến Bến Thành - Suối Tiên được coi là ưu tiên hàng đầu. Phó Thủ tướng chỉ đạo UBND thành phố tập trung mọi nguồn lực, quyết liệt chỉ đạo các chủ đầu tư, nhà thầu khẩn trương tháo gỡ mọi vướng mắc, đặc biệt là với gói thầu số 3 đang bị chậm tiến độ. Các thủ tục liên quan tới vận hành, an toàn, môi trường cũng cần được đẩy mạnh tiến độ, phối hợp chặt chẽ với các bộ ngành liên quan để bảo đảm kịp thời gian đưa vào sử dụng vào tháng 12 năm nay. UBND thành phố cũng cần chủ động rà soát, làm việc với các nhà tài trợ để thu xếp đủ vốn cho việc triển khai trọn vẹn tuyến metro số 1, đồng thời lập kế hoạch cụ thể cho việc hoàn thiện toàn bộ tuyến Bến Thành - Tham Lương.

Phó Thủ tướng cũng phân công rõ ràng trách nhiệm của từng bộ, ngành liên quan. Bộ Giao thông Vận tải với vai trò là cơ quan quản lý chuyên ngành cần chỉ đạo Cục Đường sắt tích cực hỗ trợ công tác đánh giá an toàn, chứng nhận chất lượng. Các lực lượng thuộc Bộ Xây dựng và Hội đồng Kiểm tra Nhà nước cần chủ động phối hợp để thẩm định, nghiệm thu kịp tiến độ. Bộ Kế hoạch và Đầu tư cần đôn đốc hoàn thiện thủ tục điều chỉnh chủ trương, thời gian thực hiện dự án, cũng như tham mưu cấp có thẩm quyền về bố trí bổ sung vốn cần thiết. Bộ Tài chính và Bộ Công an được yêu cầu phối hợp giải quyết các vấn đề thuộc chuyên môn về nguồn vốn và phòng cháy chữa cháy.

Đối với Đề án quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống đường sắt đô thị tại hai địa phương trọng điểm đến năm 2035, Phó Thủ tướng chỉ rõ cần bám sát các quan điểm chỉ đạo của Bộ Chính trị tại Kết luận 49-KL/TW, lựa chọn công nghệ tiên tiến nhất và phải làm chủ một cách toàn diện. Hệ thống đường sắt đô thị cần được lồng ghép một cách đồng bộ, hợp lý trong mạng lưới giao thông chung, tương thích với quy hoạch phát triển không gian đô thị. Các phương án huy động vốn cần được tính toán kỹ lưỡng, ưu tiên vốn xã hội hoá và khai thác quỹ đất dọc tuyến theo mô hình TOD. Hai thành phố cần khẩn trương hoàn thiện Đề án một cách nghiêm túc, bài bản, bảo đảm chất lượng và tiến độ để báo cáo Bộ Giao thông vận tải trước ngày 28/5, phục vụ cho việc trình Thường trực Chính phủ và các cấp có thẩm quyền theo quy định.