Theo đó, Ban quản lý dự án đường sắt được giao tổ chức lập Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, với mục tiêu là bảo đảm kết nối liên thông với mạng lưới đường sắt trong nước và quốc tế.

Thời gian thực hiện lập Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng năm 2023 – 2025.

Tàu hỏa chở khách đang vào ga Hải Phòng. Ảnh: Ga Hải Phòng

Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi nêu trên căn cứ theo Quyết định số 1769/QĐ – TTg về việc phê duyệt Quy hoạch mạng lưới đường sắt thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, có chiều dài 380 km, khổ đường 1.435 mm, với điểm đầu tại ga Lào Cai, điểm cuối tại cảng Lạch Huyện – Hải Phòng.

Việc lập Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi sẽ giúp các cơ quan chức năng làm rõ thêm chi phí đầu tư, tính khả thi tài chính và tác động của tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng trước khi quyết định đầu tư.

Ông Đặng Tiến Mạnh, nguyên Trưởng ga Hải Phòng, một cán bộ kỳ cựu trong ngành đường sắt cho rằng, tuyến đường sắt mới Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng đang được nghiên cứu sẽ khắc phục hạn chế của hệ thống đường sắt Việt Nam, đặc biệt nâng khổ đường lên đạt tiêu chuẩn quốc tế 1,435 mét tạo điều kiện kết nối, hòa mạng đường sắt quốc tế. Tuyến đường sau khi được xây dựng sẽ kết nối hệ thống Cảng biển Hải Phòng với khu vực phía Nam Trung Quốc rộng lớn.

Về hệ thống đường sắt và nhà ga Hải Phòng hiện hữu sẽ không có trong tuyến đường sắt mới Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng tương lai sẽ vẫn được giữ lại và trở thành đường sắt đô thị Hải Phòng, ông Mạnh cho biết thêm.

Theo thông tin từ Ban Quản lý dự án Đường sắt cho biết, Quy hoạch mạng lưới đường sắt thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã định hướng, tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng kết nối từ Lào Cai đến ga Nam Hải Phòng, dài khoảng 380km (kết nối cảng biển cửa ngõ quốc tế Hải Phòng với các khu bến cảng Đình Vũ, Nam Đồ Sơn và Lạch Huyện), đường đôi, khổ 1.435mm, điện khí hóa; lộ trình đầu tư đến năm 2030 và sau năm 2030.

Hiện Cục Đường sắt VN đang lập quy hoạch tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh, theo đó sẽ kết nối từ ga Nam Hải Phòng đến ga Cái Lân (Quảng Ninh). Tuyến từ Lào Cai đến ga Nam Hải Phòng nghiên cứu trước. Sau khi quy hoạch tuyến Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh được phê duyệt, có thể tách đoạn từ ga Nam Hải Phòng - ga Cái Lân, dài khoảng 60 km thành dự án riêng để nghiên cứu đầu tư xây dựng.

Dự kiến, tàu sẽ chạy từ ga Lào Cai là điểm đầu, qua Hà Nội, ga Nam Hải Phòng (ga lập tàu) và điểm cuối là ga Hạ Long (cho tàu khách), ga Cái Lân (cho tàu hàng) trên địa phận của tỉnh Quảng Ninh. Đoạn từ Nam Hải Phòng đi cảng Đình Vũ, Lạch Huyện, Đồ Sơn sẽ chạy tàu theo phương thức đường nhánh.

Mục tiêu của dự án nhằm bảo đảm kết nối liên thông với mạng lưới đường sắt trong nước và quốc tế qua Trung Quốc; đảm bảo trung chuyển thuận tiện với các phương thức vận tải khác. Tuyến đường sắt có vai trò là một trong các trục giao thông chính trên hành lang kinh tế Đông - Tây của khu vực phía Bắc, đáp ứng nhu cầu vận tải với chất lượng cao, nhanh chóng, thuận tiện và an toàn.

Cụ thể, tuyến đường sắt khi hình thành sẽ kết nối cảng biển cửa ngõ quốc tế Hải Phòng, khu bến cảng Đình Vũ, Nam Đồ Sơn và Lạch Huyện, phía Bắc kết nối với đường sắt Trung Quốc tại Lào Cai, đảm bảo tàu có thể chạy thẳng vào hệ thống đường sắt Côn Minh - Hà Khẩu Bắc (Trung Quốc). Định hướng giai đoạn tiếp theo sẽ kết nối từ Hải Phòng tới ga Cái Lân (Quảng Ninh).

Trước đó, năm 2018, với sự hỗ trợ vốn ODA của Trung Quốc, Công ty hữu hạn Tập đoàn Viện Khảo sát thiết kế số 5 Đường sắt Trung Quốc đã thực hiện lập quy hoạch tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng kết nối với Trung Quốc.

Theo nghiên cứu trên, tổng chiều dài toàn tuyến phía Việt Nam khoảng hơn 390 km (chỉ đi chung tuyến hiện có khoảng 12 km, còn lại làm mới), đường sắt đơn khổ ray 1.435 mm, kết hợp tàu khách và hàng, tốc độ chạy tàu 160 km/h, với 15 đôi tàu/ngày. Tổng mức đầu tư (không bao gồm chi phí giải phóng mặt bằng) ước khoảng 100.000 tỷ đồng.

Ngoài ra, được biết, từ tháng 5-2005, Bộ Giao thông vận tải khởi công dự án đường sắt Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân với tổng mức đầu tư 7.665 tỉ đồng từ nguồn vốn trái phiếu Chính phủ.

Đây là tuyến đường sắt đầu tiên có tốc độ thiết kế 120km/h được triển khai thi công ở Việt Nam, dự án được kỳ vọng trở thành một trong những tuyến động lực của vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, tham gia kết nối hai hành lang, một vành đai kinh tế Việt Nam - Trung Quốc. Tuy nhiên, tuyến đường sắt này đến nay vẫn xây dựng dở dang, đắp chiếu không hoạt động.

Với quy hoạch mới lần này, hy vọng những bất cập như nêu ở trên sẽ được khắc phục, loại bỏ!