Vụ tai nạn xảy ra trong bối cảnh các cơ quan chức năng đang tăng cường kiểm tra nồng độ cồn của người điều khiển phương tiện giao thông trên các tuyến đường. Là một người làm công tác tư vấn an toàn, cá nhân tôi ủng hộ việc làm này của các lực lượng chức năng nhưng tôi biết có rất nhiều ý kiến trái chiều, thậm chí phản đối của nhiều người xung quanh chủ trương này.

Thậm chí một số người dẫn chứng ở Mỹ, cảnh sát cho phép người lái xe tiếp tục điều khiển phương tiện giao thông nếu họ thấy người lái xe vẫn tỉnh táo mặc dù đã sử dụng đồ uống có cồn trước đó. Tôi không có ý định phân tích đúng sai đối với quy định tuyệt đối không có nồng độ cồn trong máu khi điều khiển phương tiện giao thông như chúng ta đang thực hiện hay cho phép nồng độ cồn không vượt mức quy định như một số quốc gia đang làm. Bài viết này tôi muốn đề cập đến việc lái xe có trách nhiệm của người điều khiển phương tiện giao thông (Drive Responsibly).

Cách đây ít ngày, tôi vô tình thấy trên Youtube đoạn video có tựa đề Fly Responsibly của Hãng hàng không Hoàng gia Hà Lan KLM. Hãng kêu gọi khách hàng cân nhắc trước khi quyết định di chuyển bằng đường hàng không để giảm CO2 gây hiệu ứng nhà kính. KLM là Hãng hàng không đầu tiên trên thế giới đưa ra thuật ngữ Fly Responsibly - Bay một cách có trách nhiệm và kêu gọi khách hàng cùng tham gia.

Thuật ngữ Uống một cách có trách nhiệm - Drink Responsibily không còn xa lạ và cụm từ này xuất hiện trên các sản phẩm đồ uống có cồn nhằm kêu gọi người sử dụng sản phẩm kiểm soát để tránh các hậu quả gây ra bởi ảnh hưởng do đồ uống có cồn. Quay trở lại câu chuyện về những vụ tai nạn giao thông do người điều khiển phương tiện bị ảnh hưởng bởi đồ uống có cồn, tôi thiết nghĩ những nỗ lực kiểm soát nồng độ cồn đối với người điều khiển phương tiện giao thông bởi các lực lượng chức năng là chưa đủ bởi đó là nỗ lực mang tính một chiều. Đã đến lúc mỗi người điều khiển phương tiện giao thông cần thực hiện DRIVE RESPONSIBLY - LÁI XE MỘT CÁCH CÓ TRÁCH NHIỆM

Trước đây chúng ta đã từng truyền thông thông điệp: Phía trước tay lái là sự sống. Đó là một thông điệp mang đầy tính nhân văn và ý nghĩa. Tuy nhiên thông điệp thiếu đi lời kêu gọi hành động bởi chính những người điều khiển phương tiện giao thông dù đó là xe gắn máy hai bánh hay xe ôtô các loại. Lời kêu gọi hành động đó chính là: HÃY LÁI XE MỘT CÁCH CÓ TRÁCH NHIỆM - DRIVE RESPONSIBLY.

Người điều khiển phương tiện giao thông thực hiện lái xe một cách có trách nhiệm không chỉ dừng ở việc tuân thủ quy định không sử dụng đồ uống có cồn trước khi lái xe mà còn thể hiện những hành vi như:

- Đảm bảo đủ sức khoẻ và sự tỉnh táo để điều khiển phương tiện giao thông

- Không sử dụng điện thoại di động khi đang điều khiển phương tiện giao thông

- Quan sát cẩn thận và phỏng đoán trước những tình huống nguy hiểm trên đường để phòng tránh tai nạn giao thông xảy ra đối với các phương tiện khác hoặc với người đi bộ

- Kiểm tra các phương tiện giao thông sử dụng để đảm bảo an toàn trước khi tham gia giao thông

- Tuân thủ Luật giao thông đường bộ, các quy định an toàn giao thông trên đường

- Nhường đường, đảm bảo tốc độ an toàn khi đường đông, có nhiều phương tiện giao thông tại các nút giao thông hoặc giờ cao điểm...

Giao thông không chỉ dừng lại ở các quy định luật pháp mà còn là văn hoá bởi nó trực tiếp liên quan đến các hành vi của người điều khiển phương tiện giao thông. Văn hoá giao thông thể hiện sự văn minh của một xã hội, sự thân thiện và văn hoá của từng cá nhân tham gia giao thông. Phải chăng chúng ta chưa thực sự quan tâm đến khía cạnh này trong thời gian vừa qua?

Dĩ nhiên chưa bao giờ là quá muộn nhưng những vụ tai nạn giao thông có liên quan đến sử dụng đồ uống có cồn như một hồi chuông cảnh báo để chúng ta khẩn trương hơn nữa trong việc kêu gọi và yêu cầu người điều khiển phương tiện giao thông lái xe một cách có trách nhiệm - Drive Responsibly. Để thông điệp này góp phần định hình văn hoá giao thông, cần có sự tham gia của các cơ quan chức năng; các trường, trung tâm đào tạo lái xe; các nhà sản xuất xe gắn máy 2 bánh và xe ôtô gắn biểu tượng Drive Responsibly lên mỗi chiếc xe xuất xưởng và bản thân mỗi người dân khi quyết định điều khiển phương tiện giao thông trên đường.

Thông điệp "Phía trước tay lái là sự sống - Hãy lái xe một cách có trách nhiệm" có lẽ sẽ trở nên trọn vẹn hơn và cùng với sự tham gia đồng bộ của toàn xã hội, tai nạn giao thông có liên quan đến sử dụng đồ uống có cồn sẽ giảm thiểu và góp phần định hình văn hoá giao thông tại Việt Nam.