Dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020 được Quốc hội khóa XIV thông qua chủ trương đầu tư tại Nghị quyết số 52/2017/QH14 ngày 22/11/2017, gồm 11 dự án thành phần với tổng chiều dài 654 km. 

Đến thời điểm hiện tại, đã có 8 dự án thành phần được hoàn thành, đưa vào khai thác với tổng chiều dài 519 km. Trong đó, dự án thành phần đoạn QL45 - Nghi Sơn dài 43 km và dự án Nghi Sơn - Diễn Châu dài 50 km đi qua địa phận các tỉnh Thanh Hóa và Nghệ An đã đưa vào khai thác tạm từ ngày 1/9/2023. Đến nay, Bộ GTVT và các cơ quan, đơn vị liên quan đã cơ bản hoàn thành các hạng mục còn lại như: Đường gom dân sinh, hệ thống thoát nước… đảm bảo thuận lợi, an toàn trong quá trình khai thác đồng bộ.

Việc hoàn thành 2 dự án QL45 - Nghi Sơn và Nghi Sơn - Diễn Châu tiếp tục nâng tổng số km đường cao tốc trục Bắc Nam phía Đông lên khoảng 1.050 km, góp phần nối thông tuyến đường bộ cao tốc từ Hà Nội đến Nghệ An dài 251 km, rút ngắn thời gian di chuyển còn khoảng 3,5 giờ so với 5 giờ như trước đây, khắc phục tình trạng ùn tắc giao thông và giảm thiểu tai nạn giao thông trên QL1A.

Cao tốc thành QL45 - Nghi Sơn dài 43,28 km với tổng mức đầu tư hơn 5.534 tỷ đồng do Ban Quản lý dự án 2 (Bộ GTVT) làm chủ đầu tư. Giai đoạn phân kỳ đầu tư với quy mô 4 làn xe, mặt đường rộng 16m; giai đoạn hoàn chỉnh quy mô 6 làn xe, bề rộng nền đường 32,25 m. Dự án được chia làm 3 gói thầu xây lắp, gồm: Gói thầu XL1 Km337 - Km349 do Liên danh Tổng Công ty xây dựng Trường Sơn - Công ty Cổ phần Tập đoàn Thành Huy thi công; gói thầu XL2 Km349 -Km364+410,75 do Liên danh Công ty Cổ phần LiZen - Công ty TNHH Tập đoàn Định An - Công ty Cổ phần 471 thi công; gói thầu XL3 Km364+410,75 - Km380 do Liên danh Công ty Cổ phần Tập đoàn xây dựng Miền Trung - Tổng công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu và Xây dựng Việt Nam.

Cao tốc thành phần đoạn Nghi Sơn - Diễn Châu dài 50 km có tổng mức đầu tư hơn 7.293 tỷ đồng do chủ đầu tư là Ban Quản lý dự án 6 (Bộ GTVT) thi công. Giai đoạn hoàn chỉnh cao tốc thiết kế là đường cao tốc thiết kế 6 làn xe, vận tốc đạt 100 - 120 km/giờ; giai đoạn phân kỳ quy mô 4 làn xe, vận tốc thiết kế 80 km/giờ.

Dự án được chia thành 4 gói thầu xây lắp. Gói thầu XL01 (Km380+000 - Km389+900) dài 9,9 km do Liên danh Công ty TNHH Tập đoàn Sơn Hải - Công ty Cổ phần Tập đoàn Đèo Cả - Công ty Cổ phần xây dựng Đèo Cả (1.158,97 tỷ) thi công; gói thầu XL02 (Km389+900 - Km405+000) dài 15,1 km do Liên danh Công ty TNHH Hòa Hiệp - Tổng Công ty Xây dựng Trường Sơn - Công ty TNHH Thương mại và Xây dựng Trung Chính (1.163,68 tỷ) thi công; gói thầu XL03 (Km405+000 - Km419+600) dài 14,6k km do Liên danh Tổng Công ty Xuất nhập khẩu và Xây dựng Việt Nam - Công ty CP Tập đoàn xây dựng Miền Trung (1.266,47 tỷ) thi công; gói thầu XL04 (Km419+600 - Km430+000) dài 10,4 km do Liên danh Công ty Cổ phần Tập đoàn Cienco4 - Công ty Cổ phần Xây dựng Tân Nam - Công ty Cổ phần Đầu tư xây dựng Trường Sơn (1.139,53 tỷ) thi công.

Để 2 dự án thành phần cao tốc QL45 - Nghi Sơn và Nghi Sơn - Diễn Châu hoàn thành, đưa vào khai thác đúng tiến độ theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, quá trình triển khai thi công dự án đã gặp không ít khó khăn như đối mặt với dịch COVID-19 làm gián đoạn việc huy động nhân sự, vận chuyển máy móc vào công trường; dự án đi qua khu vực có địa hình, địa chất phức tạp, nền đất yếu; trượt giá nhiên liệu, vật liệu; điều kiện thời tiết, khí hậu cực đoan... cản trở thi công.

Trước tình hình đó, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ GTVT đã ban hành nhiều Nghị quyết với cơ chế đặc thù để giải quyết vướng mắc, khó khăn, giải quyết dứt điểm các rào cản. Ngành GTVT cũng xác định, việc hoàn thành các dự án đúng tiến độ, bảo đảm chất lượng là danh dự, trách nhiệm trước Đảng, Nhà nước và nhân dân, để thực hiện thắng lợi những mục tiêu đã đề ra.

Trong thời gian triển khai 2 dự án, Bộ GTVT đã phát động các phong trào thi đua nỗ lực phấn đấu, tổ chức triển khai 3 ca 4 kíp, thi công xuyên lễ, Tết. Các Ban Quản lý dự án đã áp dụng, giải quyết nhanh nhạy, linh hoạt trong việc áp dụng mọi cơ chế giải ngân. nhằm hỗ trợ, duy trì năng lực tài chính cho các nhà thầu; đồng thời, bám sát hiện trường, giám sát chặt chẽ về quy trình, chất lượng thi công, đẩy nhanh nghiệm thu thanh toán, kịp thời xử lý những điều chỉnh, bổ sung về thiết kế kỹ thuật để thực hiện đúng cam kết thi đua về tiến độ hoàn thành từng gói thầu.

Bộ GTVT đang chỉ đạo các đơn vị nỗ lực triển khai trong năm 2023 khánh thành dự án cầu Mỹ Thuận 2 dài 7 km và đoạn Mỹ Thuận - Cần Thơ dài 23 km. Tiếp đến, năm 2024 sẽ hoàn thành 2 dự án Diễn Châu - Bãi Vọt, Cam Lâm - Vĩnh Hảo dài 128 km và đến năm 2025 sẽ cơ bản hoàn thành 12 dự án thành phần thuộc cao tốc Bắc - Nam giai đoạn I 2021 - 2025 và một số đoạn khác để thông toàn tuyến cao tốc từ Lạng Sơn đến Cà Mau.