Giới tài xế cần cảnh giác căn bệnh đặc biệt
Đây là căn bệnh có thể xuất phát nếu ngồi lái xe đường dài lâu ngày. Nhiều nghiên cứu cho rằng giãn tĩnh mạch thừng tinh sẽ làm tinh hoàn nóng hơn mức bình thường và ảnh hưởng đến số lượng cũng như chất lượng tinh trùng.
Giãn tĩnh mạch thừng tinh (GTMTT) là bệnh có thể gặp ở 15-20% đàn ông và ở 40% bệnh nhân vô sinh nam. Bệnh xuất hiện do sự giãn bất thường của đám rối tĩnh mạch dây leo của tinh hoàn và tĩnh mạch tinh trong. Khoảng 80 – 90% GTMTT gặp ở bên trái và 35-40% bệnh nhân GTMTT bên trái có kèm theo GTMTT bên phải “thầm lặng” không biểu hiện triệu chứng.
Về mặt triệu chứng, chỉ 2 – 10% bệnh nhân GTMTT có cảm giác nặng tức và nóng vùng bìu. TS BS Nguyễn Hoàng Đức, chuyên gia thận niệu ở TP.HCM
Ở nam giới, thừng tinh chứa ống dẫn tinh và động mạch tinh hoàn (cung cấp máu cho tinh hoàn), đám rối tĩnh mạch dây leo và tĩnh mạch tinh trong (đưa máu từ tinh hoàn trở về tim). Để tối ưu chức năng sinh tinh, phát triển và hoạt hóa chức năng tinh trùng, tinh hoàn cần một nhiệt độ thấp hơn nhiệt độ cơ thể (thường khoảng 5 độ). Nhờ đám rối tĩnh mạch dây leo và tĩnh mạch tinh trong, hoạt động như một thiết bị trao đổi nhiệt, làm mát máu ở trong động mạch tinh hoàn trước khi chảy vào tinh hoàn. Khi các tĩnh mạch này bị giãn to, gây ra bệnh giãn tĩnh mạch thừng tinh. Nhiều nghiên cứu cho rằng giãn tĩnh mạch thừng tinh sẽ làm tinh hoàn nóng hơn mức bình thường và ảnh hưởng đến số lượng cũng như chất lượng tinh trùng.
Về mặt triệu chứng, chỉ 2 – 10% bệnh nhân GTMTT có cảm giác nặng tức và nóng vùng bìu. Nhiều trường hợp không triệu chứng, chỉ phát hiện tình cờ khi đi tìm nguyên nhân vô sinh nam. Để chẩn đoán, ngoài khám tinh hoàn còn phải làm siêu âm Doppler mạch máu tinh hoàn. Siêu âm có độ chính xác gần 95%. Ngoài ra để đánh giá ảnh hưởng của GTMTT đến chức năng của tinh hoàn cần đánh giá tinh dịch đồ và định lượng một số hormone sinh dục.
Nếu GTMTT mức độ nhẹ, không đau, chưa ảnh hưởng đến chức năng tinh hoàn có thể dùng một số thuốc chống oxy hóa (glutathione; pantothenic acid; coenzyme Q10; carnitine) cùng các loại vitamin (A, E, C, và B) và hạn chế các động tác làm tăng áp lực trong bụng dễ làm mức độ GTMTT nặng lên.
Khi GTMTT mức độ trung bình đến nặng, gây đau, ảnh hưởng đến chức năng tinh hoàn (chức năng sinh tinh và sinh dục) thì nên nghĩ đến can thiệp phẫu thuật để thắt các tĩnh mạch tinh bị giãn. Phẫu thuật có thể thực hiện với kính hiển vi qua 2 vết mổ nhỏ vùng bẹn hoặc qua phẫu thuật nội soi ổ bụng. Khả năng tái phát sau mổ thấp, 3-6%. Sau mổ, đa số bệnh nhân bớt hẳn đau bìu và gần 70% cải thiện chất lượng và số lượng tinh trùng.
