Ông Lê Hải Trà là ai?
Trở về từ Harvard, cầm sàn chứng khoán hàng trăm tỷ USD, ông Lê Hải Trà đã gây dựng được tên tuổi cá nhân đối với giới đầu tư. Nhưng thực tế, vị này đã đóng góp thế nào đối với thị trường chứng khoán nước nhà?
So với những lãnh đạo tiền nhiệm trước, ông Lê Hải Trà mạnh mẽ, cá tính, hóm hỉnh trong lời nói. Điều này đã tạo nên thương hiệu một Lê Hải Trà mới mẻ cùng với những phát ngôn ấn tượng trên fabook trong giới tài chính. Vị này cũng không cần giữ ý "né" không thân thiết với doanh nghiệp. Những ai hoạt động lâu trong ngành đều biết ông Lê Hải Trà thân thiết với Nguyên Chủ tịch FLC. Đó cũng là lý do mà khi ông Trịnh Văn Quyết bị bắt về tội thao túng trên thị trường chứng khoán, ông Lê Hải Trà đã bị xì xào "theo chân" chủ tịch.
Vào chiều tối ngày 18/1/2022 chỉ vài ngày sau vụ việc của ông Trịnh Văn Quyết bán chui cổ, trên các trang mạng xã hội đã lan truyền một tin đồn về việc ông Lê Hải Trà, Tổng Giám đốc HoSE đã bị cơ quan công an bắt vào 18h cùng ngày. Đáp lại sau đó, đích thân ông Lê Hải Trà đã bác bỏ tin đồn bị bắt và còn làm hẳn một dòng status phản hồi khá hài hước.
Tối 29/3, Bộ Công an thông tin về việc quyết định khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can, lệnh bắt tạm giam đối với ông Trịnh Văn Quyết, chủ tịch Tập đoàn FLC, để điều tra hành vi Thao túng thị trường chứng khoán. Sau đó thì hàng loạt nhân sự trong bộ máy lãnh đạo hệ sinh thái FLC bị bắt giam.
Sau một ngày, ông Lê Hải Trà, Tổng Giám đốc HOSE đã chia sẻ với báo chí về hành vi thao túng thị trường chứng khoán. Ông khẳng định, hành vi thao túng cổ phiếu luôn là nguy cơ tiềm ẩn tại bất kỳ thị trường chứng khoán nào trên thế giới. Cách thức chung để ngăn chặn hoạt động thao túng trên thị trường chứng khoán là bộ máy quản lý, giám sát thị trường chứng khoán phải có đủ thẩm quyền. Bên cạnh đó, các quy định pháp luật có chế tài xử lý vi phạm nghiêm khắc, từ dân sự đến hình sự.
Ngoài ra, tại các thị trường tiên tiến, quy định đặc biệt nhấn mạnh đến các hình phạt về kinh tế và phi kinh tế đủ sức răn đe. Các cá nhân vi phạm có thể bị cấm hành nghề như ở các công ty chứng khoán, ngân hàng, công ty kiểm toán, công ty luật.
Nhưng... cũng một ngày sau đó, ngày cuối tháng 3, liên quan đến vụ án thao túng thị trường chứng khoán của Chủ tịch Tập đoàn FLC Trịnh Văn Quyết, Ủy ban Kiểm tra Trung ương trong cuộc họp thứ 13 đã xem xét kết quả kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với Đảng ủy Cơ quan Ủy ban Chứng khoán Nhà nước nhiệm kỳ 2015-2020. Kết thúc buổi họp, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã chỉ ra trách nhiệm liên đới của 5 cá nhân, trong đó có ông Lê Hải Trà, Tổng giám đốc Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM, nguyên Thành viên phụ trách Hội đồng quản trị.
Vào tháng 8/2017, ông Lê Hải Trà chính thức được bổ nhiệm giữ cương vị phụ trách điều hành Hội đồng quản trị Sở Giao dịch Chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh (HoSE), thay cho ông Trần Văn Dũng rời ghế Chủ tịch HoSE để chuyển sang cương vị Chủ tịch Ủy ban Chứng Khoán Nhà nước (UBCKNN).
Ông Lê Hải Trà sinh năm 1974, gây ấn tượng với hàng loại thành tích học tập và kinh nghiệm. Ông Trà có bằng Thạc sỹ Quản lý Công (MPA) với chuyên ngành kép Lãnh đạo và Phân tích thị trường tài chính từ đại học lừng danh Harvard Kennedy. Ông cũng từng nhận được học bổng Hubert H. Humphrey danh tiếng của Bộ Ngoại giao Mỹ cho chương trình tu nghiệp về Quản trị Chiến lược và Tài chính tại Đại học Boston năm 2003.
Về kinh nghiệm, ông Trà có hơn 20 năm gắn liền với sự ra đời, phát triển, trưởng thành của chứng khoán Việt Nam. Ông Trà từng làm việc tại một công ty kiểm toán nước ngoài trước khi về làm việc tại Vụ Phát triển Thị trường, UBCKNN năm 1997. Sau đó ông tham gia tổ công tác biệt phái và có nhiều đóng góp quan trọng trong quá trình chuẩn bị khai trương hoạt động của HoSE năm 2000.
Năm 2006, ông Trà giữ cương vị Phó Giám đốc Trung tâm GDCK TP.HCM, sau đó một năm là Ủy viên thường trực HĐQT HoSE. Tháng 12/2011, ông giữ cương vị Phó Tổng giám đốc Thường trực HoSE và gần 5 năm sau giữ cương vị Phó Tổng giám đốc Phụ trách Ban điều hành HoSE
Không rõ là do có nhiều trăn trở thời cuộc mà nhiều lần vị lãnh đạo HoSE này không ngần ngại đưa ra quan điểm mang tính cá nhân trên trang mạng xã hội, dù vấn đề đến nay vẫn còn nhiều tranh cãi.
Tháng 2/2021, thị trường chứng khoán đột ngột trở nên sôi động, giá nhiều cổ phiếu tăng mạnh do một lượng lớn nhà đầu tư (f0) nhảy vào thị trường. Thế nhưng, ngay thời điểm đó, hệ thống của HoSE liên tục bị nghẽn lệnh và tình trạng trên kéo dài từ trước và nhiều ngày sau Tết Nguyên đán 2021. Nhiều nhà đầu tư đã bức xúc và nghi ngờ tính minh bạch của thị trường chứng khoán Việt Nam, và người được nhắc đến nhiêu nhất xung quanh vụ việc đó, không ai khác ngoài ông Lê Hải Trà.
Nguyên nhân bởi trong một cuộc họp vào cuối tháng 12/2020, khi nói về sự cố nghẽn lệnh trên HoSE, ông Lê Hải Trà khẳng định rằng quy trình thực hiện của hệ thống giao dịch của HOSE diễn ra hoàn toàn bình thường, không ghi nhận bất kỳ lỗi nào liên quan đến các tiến trình trong việc khớp lệnh.
Kể từ khi sự cố nghẽn lệnh xảy ra, HOSE chưa tổ chức một cuộc họp báo nào, không có một thông cáo báo chí chính thức nào hay chưa có một lời xin lỗi nào dành cho nhà đầu tư. Trong khi lỗi hệ thống vẫn thể hiện trên bảng điện gây bức xúc cho nhà đầu tư thì status của người đứng đầu HOSE như đổ thêm dầu vào lửa.
Ngay sau khi liên lục bị cộng đồng mạng réo tên, ông Lê Hải Trà lại khiến cộng đồng chứng khoán không khỏi "rùng mình" với dòng trạng thái trên trang cá nhân gây nhiều tranh cãi về phát ngôn không phù hợp với một nhà lãnh đạo sở giao dịch.
Nhiều người trong giới đầu tư cho biết, status của ông Trà xuất hiện sau khi một nhà đầu tư lâu năm, từng là lãnh đạo ở Công ty chứng khoán VNDS đăng lên Facebook những câu hỏi nghi vấn về tình trạng của thị trường có nội dung chất vấn về các vấn đề của thị trường và gợi ý việc từ chức, nhường ghế của người chịu trách nhiệm. Đây cõ lẽ là động thái lên tiếng thay mặt HOSE gửi thách thức tới phía nhà đầu tư.
Tuy nhiên sau hàng loạt sự cố trên ông Lê Hải Trà vẫn được Bộ Tài chính bổ nhiệm làm Tổng Giám đốc HoSE vào tháng 8 năm 2021. Không những thế tại thời điểm chỉ mới là Thành viên HĐQT, ông Trà đã dẫn đầu mức thu nhập tại cơ quan này. Tính tổng mức lương 780,09 triệu đồng và 58,51 triệu đồng tiền thưởng thì thu nhập của ông Trà trong năm 2020 là 838,6 triệu đồng.
Khi toàn thị trường điều tiếng về vị lãnh đạo HOSE, ông Trịnh Văn Quyết đã đừng ra hết lời khen ngợi và cho rằng việc ông Trà được bổ nhiệm là "tin vui với chứng khoán Việt Nam". Ông Quyết nhìn nhận, những gương mặt được đào tạo bài bản, gắn bó lâu năm với nhiều kinh nghiệm như ông Trà luôn là vốn quý cho thị trường dù trong giai đoạn phát triển nào.