Thông tin tại hội nghị sơ kết công tác 6 tháng đầu năm, triển khai nhiệm vụ trọng tâm 6 tháng cuối năm 2022 của Phòng CSGT TP. Hà Nội khiến nhiều người hiểu rằng có "hơn 4.000 người mắc bệnh tâm thần ở Hà Nội được cấp giấy phép lái xe".

Qua công tác rà soát, mới đây Phòng CSGT đã tham mưu cho Công an TP Hà Nội chỉ đạo các đơn vị rà soát, xác định 4.089 người bị tâm thần, kiến nghị Sở Giao thông vận tải thu hồi giấy phép lái xe (GPLX), không cấp GPLX đối với các trường hợp trên.

Một lãnh đạo Sở GTVT Hà Nội cho biết, ngay từ giữa tháng 3 vừa qua, Sở đã nhận được thông tin từ Công an TP cung cấp 47 trường hợp có tiền sử tâm thần. Tuy nhiên, qua tra cứu trên dữ liệu quản lý thì chỉ có 36 trường hợp có GPLX do Sở GTVT cấp, các trường hợp còn lại đều không có thông tin.

Theo đại diện Sở GTVT Hà Nội, dù Công an TP đề nghị như vậy, nhưng để có cơ sở xác minh, Sở GTVT phải có xác nhận của cơ quan ý tế có thẩm quyền. Do vậy, Sở GTVT đã có văn bản gửi chính quyền địa phương, cơ quan y tế xác minh về các trường hợp này. Chỉ khi có trả lời từ các cơ quan y tế thì Sở GTVT mới có cơ sở xem xét thu hồi và không cấp mới.

Lãnh đạo Phòng CSGT Công an Hà Nội cũng lý giải thêm, thực hiện chỉ đạo của cơ quan cấp trên về triển khai các biện pháp, giải pháp phòng ngừa nguy cơ TNGT, đồng thời thực hiện nghiêm quy trình xét duyệt, cấp GPLX, trong đó có nội dung tuyệt đối không cấp cho người bị bệnh tâm thần.

Bởi có thể có những người bị bệnh tâm thần thể nhẹ, đăng ký thủ tục thi lấy GPLX, rồi đỗ, nhưng cơ quan quản lý vô tình không kiểm soát được. Con số này chưa thống kê được, nhưng chắc chắn không nhiều.

Theo Thượng tá, Tiến sĩ Đoàn Văn Báu - Phó Trưởng khoa Tâm lý, Trường Đại học An ninh nhân dân, lực lượng CSGT hay Thanh tra giao thông rất khó để phát hiện một người có sức khỏe tâm thần như thế nào, để kiến nghị cơ quan chức năng thu giấy phép lái xe.

Việc đấy gần như là không thể. Mà họ chỉ dựa vào các vụ việc mà tính chất, hậu quả, có giám định tâm thần để có thể đưa ra một kiến nghị nhất định và đó đã là khâu hậu quả đã xảy ra rồi thì mới xác định được. Còn qua việc kiểm tra giấy phép lái xe, qua hành vi của mỗi người để xác định người đó có đảm bảo sức khỏe tâm thần không thì không thuộc chức năng của CSGT, rất khó để họ có thể xác định được điều đó,

Cũng theo thượng tá, có những trường hợp đến phòng khám nhưng việc khám qua loa, vì vậy việc khám sức khỏe để đảm bảo một người có thể tham gia giao thông an toàn thì còn nhiều hạn chế. Đây là hạn chế rất lớn có thể dẫn tới hậu quả về an toàn giao thông. 

Đồng thời, ông cũng nhấn mạnh việc cấp GPLX cho người bệnh tâm thần mang tính hệ thống chứ không riêng gì trách nhiệm của cơ quan y tế. Tất cả chúng ta, những người bình thường cũng có khi xuất hiện triệu chứng tâm thần nhưng ở đây là những người có triệu chứng tâm thần nặng và không có khả năng điều khiển phương tiện giao thông.

Việc này để xác định qua phiếu khám sức khỏe cho giấy phép lái xe hiện nay thì không thể xác định được. Do đó, đòi hỏi những quy định chặt chẽ như liên thông về thông tin, như một người có dấu hiệu tâm thần đi khám tại một bệnh viện thì thông tin đó phải được cập nhật tới những đơn vị cấp giấy phép lái xe để họ xem xét những trường hợp này.

Tâm thần có nhiều mức độ, nặng nhẹ khác nhau nên Bộ Y tế cần quy định cụ thể và đưa vào Luật để xác định những người đủ điều kiện được cấp GPLX. Có như vậy mới đảm bảo an toàn từ khâu khám sức khỏe để cấp GPLX đến việc kiểm soát thái độ, hành vi của họ khi điều khiển phương tiện.