Đây là một hoạt động ý nghĩa nhằm góp tiếng nói khoa học trong việc xây dựng lý thuyết Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa làm cơ sở cho việc xây dựng và hoàn thiện cơ bản mô hình Nhà nước pháp quyền XHCN thực sự của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân.

Trước đó, Ban Tổ chức Hội thảo đã nhận được gần 70 bài viết, và đã chọn lọc được 42 bài viết có tính học thuật cao đến từ các học giả, nhà nghiên cứu khoa học có uy tín đến từ các Học viện, viện nghiên cứu và các trường đại học. Nội dung các bài viết phong phú, đề cập nhiều vấn đề mới, đột phá, bàn luận sâu trên nhiều chiều cạnh, trong đó tập trung vào 3 nhóm chủ đề chính sau: Nhóm chủ đề tổng quan về lý thuyết nhà nước pháp quyền và nguyên tắc pháp quyền và kinh nghiệm quốc tế.

Các báo cáo có hàm lượng khoa học cao, đi sâu vào việc nhận diện, làm rõ cội nguồn của khái niệm nhà nước pháp quyền, nguyên tắc pháp quyền và yêu cầu về nguyên tắc pháp quyền trong xây dựng nhà nước pháp quyền, từ đó có những kết luận về các giá trị phổ quát, giá trị đặc thù về quá trình phát triển những khái niệm nhà nước pháp quyền và nguyên tắc pháp quyền, từ đó có những bài học kinh nghiệm với những hàm ý chính sách có thể áp dụng cho Việt Nam.

Nhóm chủ đề về lý thuyết Nhà nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa và yêu cầu về hoàn thiện pháp luật với 11 bài viết bàn về xu hướng hoàn thiện pháp luật trong bối cảnh xây dựng nhà nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa bảo đảm dân chủ xã hội chủ nghĩa và quyền con người, quyền công dân. Nhóm các bài viết này đi sâu vào nhận diện nội hàm khái niệm nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và những yêu cầu cơ bản của việc xây dựng nhà nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Trong đó, đặc biệt là việc nhấn mạnh vào việc làm rõ những yếu tố mang tính quy luật từ xã hội đòi hỏi phải có những thay đổi về khung thể chế đáp ứng yêu cầu bảo đảm dân chủ; tôn trọng, bảo đảm, bảo vệ quyền con người, quyền công dân; lấy phát triển con người làm trung tâm; thượng tôn Hiến pháp và pháp luật; đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế). Còn nhóm chủ đề về hoàn thiện pháp luật trong các lĩnh vực cụ thể chiếm số lượng lớn với 27 bài đào sâu trên từng khía cạnh: Hiến pháp, hành chính, tư pháp hình sự, tư pháp dân sự, thương mại, lao động, môi trường, an sinh – xã hội, quyền con người,… Các đại biểu đã được nghe 8 báo cáo đến từ các nhà khoa học trên cả 3 nhóm chủ đề đã đề cập.

Các bài viết dù khai thác các chủ đề và khía cạnh khác nhau song đều thống nhất rằng để xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, yêu cầu trước tiên là cần có hệ thống pháp luật đồng bộ, khoa học được xây dựng dựa trên những nguyên lý, đặc trưng phổ quát, tiến bộ của nguyên tắc pháp quyền hiện đại, mang định hướng xã hội chủ nghĩa, bảo đảm bản sắc văn hóa truyền thống của Việt Nam, và thể hiện được bản chất là Nhà nước của dân, do dân và vì dân, do Đảng lãnh đạo, nhằm mục tiêu phát triển đất nước, mang lại hạnh phúc cho Nhân dân. Do đó, nhiệm vụ tiếp tục xây dựng và hoàn thiện pháp luật là tiền đề tiên quyết cho việc xây dựng và vận hành Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Tại hội thảo, các đại biểu đã thảo luận trên tinh thần trách nhiệm, khoa học, thẳng thắn, đề cập và đề xuất những nội dung cốt lõi, mới, đột phá về tư duy pháp lý góp phần hoàn thiện lý thuyết về nguyên tắc pháp quyền trong Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam làm nền tảng để hoàn thiện hệ thống pháp luật.