Tên gọi Cát Tiên được gắn với truyền thuyết về chàng trai thợ săn người Châu Mạ tại vùng núi phía Tây Nam Lâm đồng đã bắn vào một khối trụ lạ mắt màu sắc sặc sỡ, dòng nước tuôn trào từ khối trụ đã tạo nên một dòng suối thơ mộng có các tiên nữ đang múa hát, và tên gọi Cát Tiên có nghĩa là nơi cư ngụ của các vị thần và nàng tiên. 

Ngày 04/08/2005, hệ đất ngập nước Bàu Sấu của vườn quốc gia Cát Tiên đã được  Ban Thư ký Công ước Ramsar đã công nhận hệ vào danh sách các vùng đất ngập nước có tầm quan trọng quốc tế. Cát Tiên là điểm đến ẩn chứa nhiều khám phá thú vị dành cho các nhà khoa học nghiên cứu về các loại rừng nhiệt đới, đồng thời là điểm du lịch hấp dẫn cho những ai yêu thích nghỉ dưỡng thiên nhiên với những tán cây cổ thụ xanh mát và bầu không khí trong lành. Đi theo tuyến Quốc Lộ 1A, rồi đến Quốc lộ 20 trên tuyến đường đi Đà Lạt sẽ dẫn lối đến Vườn quốc gia Cát Tiên.

Trải dài từ cao nguyên Nam Trường Sơn đến vùng đồng bằng Nam Bộ, hệ sinh thái rừng, hệ động thực vật của Cát Tiên được bao bọc xung quanh bởi sông Đồng Nai. Dòng sông hiền hòa uốn mình như một vành đai khí hậu tạo nên một môi trường ôn hòa, tinh khôi cho thế giới thiên nhiên của Cát Tiên với tập hợp đa dạng các kiểu rừng  bao gồm: rừng lá rộng thường xanh, rừng lá rộng thường xanh nửa rụng lá, rừng hỗn giao gỗ, tre nứa, rừng tre nứa thuần loại và thảm thực vật đất ngập nước.

Có nhiều tuyến đi khác nhau để du khách lựa chọn trong hành trình khám phá Vườn quốc gia Cát Tiên. Tuyến du lịch sinh thái khám phá hệ động thực vật nhiều sắc màu; Tuyến tham quan Tà Lài khám phá cuộc sống đời thường bình dị của cộng đồng dân tộc thiểu số Mạ, Tày và Ra Điêng; là tuyến tham quan Bàu Sấu khám phá khu đất ngập nước rộng mênh mông và thơ mộng... 

Đặc trưng hệ thực vật ở Cát Tiên là những cây lá rộng do chịu ảnh hưởng của mưa ẩm nhiệt đới. Tại Vườn quốc gia Cát Tiên hệ thực vật hiện có hơn 1.610 loài thuộc 724 chi, 162 họ và phụ họ, 75 bộ thực vật… Đi theo những con đường mòn dẫn lối cho hành trình du lịch sinh thái, du khách sẽ bắt gặp các thảm thực vật của miền Đông Nam bộ, các cây thuộc họ sao dầu (Dipterocarpaceae) và họ đậu (Fabaceae)… Đây là điểm hội tụ của hơn 300 loài gỗ quý, hệ sinh thái thực vật vô cùng đa dạng, là nguồn gen nghiên cứu quý giá cho các nhà khoa học, trong đó có một số loài cây quý hiếm có tên trong sách đỏ như: Gõ đỏ (Afzelia xylocarpa), gõ mật (Sindora siamensis), cẩm lai Bà Rịa (Dalbergia bariensis), cẩm lai nam (D. cochinchinensis), giáng hương (Pterocarpus macrocarpus)... Cuộc phiêu lưu có chút mạo hiểm khi băng qua rừng, ngắm nhìn những tán cây cổ thụ cao vút tầm mắt, tiếp xúc với cuộc sống thực của động thực vật nơi đây sẽ đem đến trải nghiệm thật khó quên.

Đến Cát Tiên, bạn đừng bỏ lỡ cơ hội chiêm ngưỡng cây si đã hơn 400 năm tuổi, soi bóng bên dòng nước đầy ấn tượng nằm cách trung tâm vườn khoảng 15km. Đi dọc đến đầu nguồn của sông Đồng Nai là nơi dòng Thác trời đang tuôn trào với tiếng suối róc rách hòa nhịp cùng chim muông ca hát líu lo. Sau khi ghé thăm Thác trời, hãy tiếp tục hành trình đến với nhà dài truyền thống ở Tà Lài, đồi đá trắng, hang dơi… mỗi một nơi sẽ đem đến cho bạn một cảm nhận khác nhau về không gian của Vườn quốc gia Cát Tiên, hùng vỹ và nên thơ.

Hệ động vật ở Cát Tiên cũng là một thế giới ẩn chứa muôn vàn điều kỳ thú mang đặc trưng của với 113 loài thú, 351 loài chim, 159 loài cá nước ngọt, 109 loài bò sát, 41 loài lưỡng cư và 450 loài bướm… Bên cạnh 43 loài động vật đang bị đe dọa tuyệt chủng trong nước và trên toàn cầu, có tới 38 loài có tên trong Sách đỏ Việt Nam (2007) tại Vườn quốc gia Cát Tiên, cùng 18 loài và phân loài thú là đặc hữu cho tiểu vùng địa sinh học Đông Dương, 3 loài và phân loài là đặc hữu cho Việt Nam là chà vá chân đen, tê giác một sừng Việt Nam và hoẵng Nam Bộ. 

Một ngày lang thang ở nơi đây, bạn sẽ đi từ cảm xúc này đến cảm xúc khác bởi sự quyến rũ của những cảnh sắc thiên nhiên khác nhau, sự thú vị của những âm thanh ríu rít của muôn loài chim sống phiêu lãng khắp Cát Tiên. Và thật tuyệt diệu, khi bất chợt bước trên lối đi giữa sắc xanh của cây cỏ, bạn sẽ bắt gặp một tấm thảm hoa rực rỡ sắc màu được dệt nên bởi muôn ngàn cánh bướm đang đậu rất thanh bình giữa không gian trong lành. Để rồi một chút tình với thiên nhiên, một chút yêu quý và gìn giữ sẽ bảo tồn cho Cát Tiên mãi là một thế giới tinh khôi, an lành, là điểm đến độc đáo và quyến rũ đến lạ thường với bất cứ ai đặt chân đến nơi đây.