"Bắc Kạn có suối đãi vàng, 

Có hồ Ba Bể, có nàng áo xanh"

Nằm trong Vườn Quốc Gia Ba Bể thuộc địa phận xã Nam Mẫu, huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn, Hồ Ba Bể là hồ tự nhiên trên núi đẹp nhất thế giới. Cấu tạo địa chất đặc biệt trên vùng núi đá vôi và các hang động cacxtơ biến nơi đây trở thành một danh lam thắng cảnh kỳ thú không những nổi tiếng tại Việt Nam mà còn được biết tới trên toàn thế giới. 

Những người già kể lại rằng, cái tên của hồ bắt nguồn từ sự tích hình thành hồ lớn trên núi từ ba hồ Pó Lầm, Pó Lù và Pó Lèng. Trên cao nhìn xuống, sông Trò Lèng và suối Tả Han như những dải lụa xanh óng ả uốn lượn ven hồ lớn. Cao nguyên Karst, thác Đầu Đẳng, động Tiên và gò An Mã… tất cả đã đi vào thơ ca, tạc nên truyền thuyết về chốn tiên cảnh giữa núi rừng Đông Bắc. Cứ đến ngày mùng Chín tháng Giêng hàng năm, du khách lại nô nức về đây tham dự hội xuân. Những hoạt động sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng mang đậm màu sắc tâm linh như Lễ rước kiệu đền An Mã nổi lên như một nét đẹp độc đáo ít nơi nào có được.

Nép mình giữa dãy núi đá vôi, hồ Ba Bể như một bức tranh thuỷ mặc say đắm lòng người. Phản chiếu những tia nắng sớm tinh khôi, mặt hồ phẳng lặng như một tấm gương in bóng cả núi non, mây trời. Nước hồ xanh trong, ấm áp đến nao lòng, mặc đàn cá chép kính và cá rầm xanh tung tăng bơi lội. Trúc dây thả bóng xuống mặt hồ, tạo nên một bức mành huyền ảo, lung linh trong sương sớm. Lấp lánh giữa những phiến đá hoa cương mang đậm dấu ấn lịch sử của thời kỳ kiến tạo, hồ Ba Bể đẹp thơ mộng như chốn bồng lai. 

Thấp thoáng xa xa bóng dáng những thiếu nữ Tày trong bộ đồ đen tuyền, nhẹ khua mái chèo trên chiếc thuyền độc mộc. Văng vẳng đâu đây câu hát then và tiếng đàn tính mang hồn thiêng sông núi. Kho tàng văn hoá nghệ thuật lâu đời của cộng đồng dân tộc thiểu số từ bao đời nay vẫn được gìn giữ trên từng mạn thuyền, con nước. Người ta ghé thăm chái nhà sàn chênh vênh bên sườn núi, để nhấp chén rượu ngô cay nồng và thưởng thức các làn điệu dân ca bên điệu múa khèn tình tứ. Những du khách lần đầu đặt chân tới đây, hẳn sẽ mãi thích thú khám phá những điều kỳ bí hoang sơ trong câu chuyện kể mang đậm sắc màu huyền thoại bên hồ.

Hồ Ba Bể từ lâu được công nhận là một trong hai mươi hồ nước ngọt đặc biệt nhất thế giới. Tháng 9 vừa qua, Hồ vinh dự được xếp hạng di tích đặc biệt cấp quốc gia. Không chỉ tôn vinh vẻ đẹp của thắng cảnh Ba Bể cùng các giá trị văn hoá phi vật thể đã tồn tại hàng ngàn năm, sự kiện này còn là dấu mốc quan trọng trong hành trình khẳng định giá trị của danh thắng Hồ Ba Bể, mở ra cánh cửa cơ hội mới để Bắc Kạn phát huy, bảo tồn và khai thác tiềm năng di sản thiên nhiên ban tặng. Được mệnh danh như “viên ngọc xanh của nhân loại” với vẻ đẹp tự nhiên và thanh bình, Hồ Ba Bể sẽ trở thành điểm đến lý tưởng trong hành trình của du khách trong và ngoài nước.