Trao đổi với phóng viên Banduong.vn, ông Nguyễn Đình Phương - Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Bắc Ninh cho biết, thời gian qua Bắc Ninh xác định ô nhiễm môi trường làng nghề là vấn đề tồn tại hết sức nghiêm trọng. Với chức năng nhiệm vụ của ngành, Sở đã tham mưu, đánh giá cùng với địa phương về thực trạng, nguyên nhân tại sao lại gây ô nhiễm môi trường như vậy?

Theo ông Phương, tình trạng ô nhiễm hiện nay một phần là do "lịch sử để lại", các làng nghề truyền thống phát triển tự phát từ khi luật chưa ra đời, việc hiểu biết của người dân về ô nhiễm môi trường còn chưa đầy đủ. Thêm vào đó là trong hoạt động sản xuất sử dụng các công nghệ không đáp ứng được với hiện tại... dẫn đến tình trạng ô nhiễm môi trường diễn biến phức tạp tại các làng nghề truyền thống như Phú Lâm, Phong Khê…

Sở Tài nguyên và Môi trường Bắc Ninh đã tập trung lực lượng tham mưu cho Tỉnh uỷ, UBND tỉnh Bắc Ninh có những động thái quyết liệt đối với các cụm công nghiệp và 3 làng nghề nổi cộm là Phong Khê, Phú Lâm, Văn Môn… Doanh nghiệp nào không có giấy phép môi trường thì sẽ yêu cầu dừng sản xuất. Bên cạnh đó, tiếp tục tuyên truyền vận động để người dân và doanh nghiệp hiểu rõ hơn về Luật Bảo vệ môi trường, nhằm chung tay cùng với các cấp các ngành trong xử lý ô nhiễm môi trường.

"Quan điểm của tỉnh Bắc Ninh là kiên quyết không đánh đổi môi trường lấy kinh tế bằng mọi giá. Từ những vấn đề thực tiễn đó trong thời gian tới Tỉnh uỷ, UBND tỉnh Bắc Ninh đã chỉ đạo quyết liệt với các sở, ngành tập trung cao lực lượng, tuyên truyền vận động nhân dân thực hiện tốt luật bảo vệ môi trường.

Thành lập đoàn kiểm tra giám sát cá nhân, doanh nghiệp nào không đủ điều kiện hoạt động thì sẽ yêu cầu dừng sản xuất vĩnh viễn. Cá biệt hiện vẫn còn một số cá nhân, doanh nghiệp nhờn luật bất chấp vì lợi nhuận kinh tế, đổ trộm chất thải ra môi trường khiến môi trường đã ô nhiễm nay lại càng ô nhiễm hơn"- ông Nguyễn Đình Phương khẳng định.

Khổ sở vì ô nhiễm

Trước đó, tình trạng ô nhiễm môi trường tại làng nghề xã Văn Môn, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh ngày càng phức tạp, ảnh hưởng tới đời sống, sinh hoạt của nhân dân, UBND tỉnh Bắc Ninh đã chỉ đạo tập trung quyết liệt các giải pháp, đẩy nhanh tiến độ triển khai thực hiện Đề án tổng thể xử lý môi trường làng nghề xã Văn Môn, giai đoạn 2022-2026.

Hiện, UBND xã Văn Môn cũng đang tích cực đẩy mạnh tuyên truyền, vận động các hộ sản xuất kinh doanh tại địa phương chuyển đổi mô hình sản xuất hoặc di dời cơ sở vào trong cụm công nghiệp (CCN) làng nghề Mẫn Xá để khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường hiện nay. Tuy nhiên, công tác này vẫn còn gặp nhiều khó khăn, tình trạng ô nhiễm môi trường ở đây vẫn chưa được cải thiện.

Thôn Mẫn Xá có gần 300 cơ sở kinh doanh phế liệu, buôn bán, cô đúc nhôm. Sau nhiều năm vận động tuyên truyền, hiện, địa phương còn khoảng hơn 150 cơ sở cô đúc nhôm trong thôn (trong đó có 126 cơ sở đang hoạt động) và khoảng 100 cơ sở đã chuyển vào sản xuất tại CCN làng nghề Mẫn Xá. Qua nắm bắt, các cơ sở sản xuất tại địa phương đều đồng tình với chủ trương di dời để hạn chế ô nhiễm môi trường trong khu dân cư. Tuy nhiên, đến nay, việc chuyển hoạt động sản xuất vào CCN của các cơ sở trong thôn vẫn chưa có nhiều chuyển biến.

Ông B.V.L ở xã Văn Môn, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh cho biết, cả xã Văn Môn có 5 thôn, tuy nhiên, chỉ thôn Mẫn Xá là có nghề tái chế. Thôn này ở giữa nên khói bụi, ô nhiễm cả xã phải hứng chịu. Rác thải được đổ vô tội vạ khắp nơi, ùn ứ thành những đống sừng sững như núi bủa vây quanh thôn.

“Đặc biệt trong ngày trời mưa thì cả làng bị mùi thum thủm, hôi thối do hóa chất nhôm bị hòa tan bủa vây. Ngày nắng, gió thổi bụi nhôm mù mịt khắp làng. Trên không trung, khói bụi từ các ống khói lò luyện nhả thẳng lên trời… Cả xã Văn Môn sống nơm nớp trong ô nhiễm. Trung bình mỗi ngày, các lò luyện xử lý, tái chế khoảng 30 tấn nhôm, thải ra khoảng 3 – 4 tấn xỉ thải. Những núi chất thải lưu cữu nhiều năm, ước tính vài trăm ngàn tấn. Dù vậy, vì kinh tế, nhiều người sẵn sàng đánh đổi, bào mòn sức khỏe, làm việc trong môi trường vô cùng độc hại”,  ông L bức xúc nói.