Chia sẻ về vấn đề này, các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực quản lý giá, kinh doanh xăng dầu và vận tải đã cùng nhau phân tích, chỉ ra những nguyên nhân chính dẫn đến sự biến động giá xăng dầu trong thời gian qua tại tọa đàm "Để thị trường xăng dầu phát triển ổn định, minh bạch và hiệu quả" được tổ chức gần đây bởi Cổng Thông tin điện tử Chính phủ.

Theo đó, biến động giá xăng dầu thế giới được xác định là nguyên nhân chính ảnh hưởng đến giá xăng dầu trong nước. Phó Cục trưởng Cục Quản lý Giá Phạm Văn Bình nhận định, giá xăng dầu thế giới chiếm tỷ trọng từ 65% đến 77% trong cơ cấu giá xăng dầu nội địa, tùy theo từng loại sản phẩm. Điều này cho thấy mức độ phụ thuộc cao của thị trường xăng dầu Việt Nam vào thị trường quốc tế. Bất kỳ biến động nào trên thị trường toàn cầu đều có thể tác động mạnh mẽ đến giá xăng dầu trong nước, gây ra những thách thức lớn trong việc duy trì ổn định giá.

Bên cạnh yếu tố quốc tế, các chuyên gia cũng chỉ ra một số nguyên nhân nội tại ảnh hưởng đến giá xăng dầu trong nước. Một trong những công cụ điều tiết giá xăng dầu quan trọng của Chính phủ là chính sách thuế. Thuế chiếm khoảng 12% đến 29% trong giá xăng dầu, do đó bất kỳ điều chỉnh nào về chính sách thuế đều có thể tác động đáng kể đến giá bán lẻ. Việc điều chỉnh thuế thường được sử dụng như một công cụ để điều tiết giá xăng dầu, tuy nhiên, nó cũng có thể tạo ra những biến động không mong muốn nếu không được thực hiện một cách cẩn trọng và có tính toán kỹ lưỡng.

Ngoài các yếu tố vĩ mô, hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp xăng dầu cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành giá. Dao động chi phí kinh doanh là nguyên nhân nội tại ảnh hưởng đến giá xăng dầu. Chi phí này được xác định dựa trên báo cáo kiểm toán và thống kê thực tế từ doanh nghiệp, dao động từ 7,5% đến 11% giá xăng dầu. Sự thay đổi trong chi phí vận chuyển, lưu kho, bảo quản và các chi phí quản lý khác đều có thể ảnh hưởng đến giá thành sản phẩm. Việc quản lý hiệu quả các chi phí này đòi hỏi sự nỗ lực của cả doanh nghiệp và cơ quan quản lý nhà nước.

Mặt khác, các chuyên gia cũng chỉ ra tầm ảnh hưởng quan trọng của bối cảnh địa chính trị toàn cầu đối với giá xăng dầu. Chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam Bùi Ngọc Bảo chỉ ra rằng các sự kiện như chiến tranh, thiên tai, hay hoạt động đầu cơ của các tổ chức tài chính quốc tế có thể gây ra những biến động mạnh về giá. Đặc biệt, những căng thẳng địa chính trị tại các khu vực sản xuất dầu mỏ chính có thể dẫn đến những biến động đột ngột và khó lường trên thị trường xăng dầu toàn cầu. Điều này đòi hỏi Việt Nam phải có chiến lược dài hạn để giảm thiểu tác động từ những biến động này.

Bên cạnh các yếu tố thị trường, công tác quản lý và dự trữ xăng dầu cũng được đề cập như một nguyên nhân quan trọng. Đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường nhấn mạnh rằng không có nguồn dự trữ đủ mạnh sẽ dẫn đến tình trạng bị động trong việc bình ổn giá khi thị trường có biến động. Việc tăng cường năng lực dự trữ không chỉ giúp đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia mà còn là công cụ quan trọng để điều tiết thị trường, giảm thiểu tác động từ những biến động giá đột ngột trên thị trường quốc tế.

Từ những phân tích trên, các chuyên gia đã đưa ra một số đề xuất nhằm ổn định thị trường xăng dầu trong tương lai. Theo đó, cần có những giải pháp đồng bộ, từ việc hoàn thiện cơ chế quản lý giá, áp dụng các công cụ thị trường như phái sinh, đến việc tăng cường năng lực dự trữ xăng dầu quốc gia. Việc áp dụng các công cụ phái sinh, chẳng hạn như hợp đồng tương lai và quyền chọn, có thể giúp doanh nghiệp và quốc gia phòng ngừa rủi ro từ biến động giá. Tuy nhiên, việc này đòi hỏi một khung pháp lý rõ ràng và năng lực quản lý rủi ro tốt từ phía doanh nghiệp và cơ quan quản lý.

Những đề xuất này được kỳ vọng sẽ được phản ánh trong Nghị định mới, góp phần tạo ra một thị trường xăng dầu ổn định và minh bạch hơn trong thời gian tới. Việc xây dựng một chính sách xăng dầu hiệu quả không chỉ giúp ổn định thị trường mà còn có tác động tích cực đến toàn bộ nền kinh tế, đặc biệt là ngành vận tải và logistics - những ngành chịu ảnh hưởng trực tiếp từ biến động giá xăng dầu.