Độc đáo lễ hội vật cầu bùn ở Bắc Giang
21/05/2024 11:22 (GMT +7)
Trên sân vật đầy bùn nhão của đền thờ thánh Tam Giang (Việt Yên, Bắc Giang), 16 quân cầu hồ hởi tranh tài vật cầu nước trước hàng nghìn người dân và du khách thập phương với mong ước mưa thuận, gió hòa.
Lễ hội vật cầu nước (hay vật cầu bùn) làng Vân (Vân Hà, Việt Yên, Bắc Giang) được tổ chức từ ngày 12-15/4 Âm lịch. Lễ hội thuộc tín ngưỡng dân gian thờ Thần Mặt Trời của người nông dân vùng đất này từ thời cổ xưa còn truyền lại.
16 thanh niên khỏe mạnh tham gia hội vật gọi là quân cầu, được chia làm hai giáp (mỗi giáp 8 người), gọi là giáp trên và giáp dưới tiến hành làm lễ tại sân đền thờ Thánh Tam Giang trước khi vào cuộc.
Quả cầu thi đấu làm bằng gỗ lim, đường kính 35cm, nặng khoảng 20kg, tượng trưng cho Dương - mặt trời. Còn hố cầu tượng trưng cho Âm. Theo tâm linh, mỗi lần cầu được đẩy xuống hố tượng trưng cho đất trời hòa hợp, mưa thuận gió hòa.
Hội vật cầu được tổ chức trên sân chính của đền thờ thánh Tam Giang (xóm 4, thôn Yên Viên) rộng khoảng 200m2, mặt sân là bùn nhão, ở hai đầu sân có hai hố để đẩy cầu xuống, mỗi lần đẩy được cầu xuống hố là kết thúc một hiệp.
Ngay khi tiếng trống khai mạc, trên sân vật đầy bùn nhão, các quân cầu hồ hởi tranh tài vật cầu trước hàng nghìn người dân và du khách thập phương.
Để có thể ghi điểm cả hai bên đều gặp phải sự truy cản của đối thủ.
Mặc dù quyết liệt là vậy nhưng để đúng nghĩa đây là trò chơi mang tính cầu mùa, cầu hòa thuận, ban tổ chức đã quán triệt các quân cầu không được xích mích, va chạm thái quá.
Với kinh nghiệm nhiều năm xem hội, hàng trăm người dân địa phương và du khách đến từ sớm để "xí chỗ" ngồi sát mặt sân thi đấu, chuẩn bị sẵn nhiều dụng cụ chắn bùn như áo mưa, mũ, nón, bìa các tông...
Không chỉ quân cầu bám đầy bùn đất mà mọi người từ già đến trẻ vây quanh sới cầu ai cũng lấm lem nhưng ai nấy đều rất vui vẻ.
Nói về sự độc đáo của hội Vật Cầu Nước làng Vân người xưa ví nếu đi xem hội mà không biết đến Lễ hội Vật Cầu Nước làng Vân xã Vân Hà, thị xã Việt Yên thì quả là "chưa phải người sành săn hội".
Hay còn có "họa" rằng: Khánh hạ làng Vân hội vật cầu/Khắp vùng Kinh/Bắc chẳng có đâu/Quan quân gắng sức giành cho được/Sân chơi bùn nước họa một màu.
Mặc dù bùn đất khắp người, đây vẫn là nghi lễ thiêng. Những ai càng bị bùn bắn vào nhiều càng có được may mắn.
Niềm vui của đội giành chiến thắng.
Lễ hội cầu nước làng Vân mang đậm những nét tâm linh nên mỗi khi đến dịp, người dân rất hào hứng đón nhận và hoà chung niềm vui trong lễ hội.
Thanh Tuyền
