Sáng 21-12, tỉnh Thừa Thiên Huế và TP Đà Nẵng long trọng tổ chức Lễ công bố hoàn thành Dự án Bảo tồn, tu bổ, phục hồi và phát huy giá trị di tích quốc gia Hải Vân Quan. 

Đây là công trình văn hóa - lịch sử quan trọng nhằm bảo tồn và phát huy giá trị di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia Hải Vân Quan; góp phần giáo dục truyền thống yêu nước, lòng tự hào dân tộc, thể hiện tấm lòng của hậu thế đối với các bậc tiền nhân có công trong lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước.

Hải Vân Quan từ lâu đã được ca ngợi là “Thiên hạ đệ nhất hùng quan” nhờ vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ cùng vị trí chiến lược quan trọng về mặt quân sự.

Nằm ở độ cao 490m trên dãy núi Hải Vân, Hải Vân Quan là một công trình kiến trúc thành lũy quân sự ấn tượng, được xem là một trong những cửa ải hùng tráng bậc nhất Việt Nam. Vị trí của di tích cách trung tâm thành phố Huế khoảng 90km về phía Bắc và cách trung tâm thành phố Đà Nẵng khoảng 28km về phía Nam.

Hải Vân Quan mang nhiều giá trị về văn hóa lịch sử và cũng là thắng cảnh nổi tiếng, đóng góp quan trọng vào sự phát triển du lịch của hai địa phương nói riêng và miền Trung nói chung. Với vai trò như một cột mốc kết nối hai vùng du lịch Bắc và Nam Trung Bộ, di tích này mang trong mình giá trị lịch sử và kiến trúc độc đáo. Chính vì vậy, vào ngày 14/7/2017, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã công nhận Hải Vân Quan là Di tích lịch sử và kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia.

Trải qua những thăng trầm của lịch sử, Hải Vân Quan đã chứng kiến nhiều trận chiến khốc liệt trong công cuộc đấu tranh bảo vệ đất nước. Đồng thời, di tích này cũng chịu tác động nặng nề từ điều kiện khí hậu mưa nhiều, nắng gắt vô cùng khắc nghiệt, dẫn đến tình trạng xuống cấp nghiêm trọng.

Nhận thức rõ giá trị của Hải Vân Quan, chính quyền hai địa phương đã đánh giá nơi đây là một tài nguyên du lịch độc đáo, có tiềm năng liên kết vùng và có thể trở thành "mỏ vàng" nếu được quản lý và khai thác một cách khoa học, hiệu quả.

Vì vậy, hai địa phương đã cùng thực hiện một "cái bắt tay lịch sử" để hồi sinh di tích, thông qua việc xếp hạng và triển khai dự án trùng tu, bảo tồn Hải Vân Quan. Trong đợt trùng tu này, dự án tập trung vào việc phục hồi toàn diện các công trình kiến trúc, nhằm tái hiện vẻ đẹp và giá trị lịch sử của di tích.

Bắt đầu khởi công từ 19/12/2021 đến nay sau 3 năm, Dự án Bảo tồn, tu bổ, phục hồi và phát huy giá trị di tích quốc gia Hải Vân Quan với tổng mức đầu tư hơn 42 tỷ đồng, mỗi địa phương đóng góp 50% từ nguồn ngân sách đã được hoàn thành.

Công trình này là tài sản chung vô giá, là biểu tượng của quan hệ đoàn kết, hợp tác tốt đẹp giữa thành phố Huế và thành phố Đà Nẵng. Đây cũng là nền tảng quan trọng để hai bên tiếp tục phối hợp trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di tích trong tương lai.

Thực hiện dự án này, hai địa phương Huế và Đà Nẵng đã tạo lập một hình mẫu tiêu biểu về công tác khôi phục bảo tồn di sản. Bên cạnh đó, thành phố Huế đã triển khai các hoạt động phục vụ, thu hút du khách như thí điểm nền tảng check-in và ghi nhận sự hiện diện của khách du lịch tại di tích quốc gia Hải Vân Quan. Hiện nay, hai thành phố còn đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông minh, chuyển đổi số; tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, phương tiện phục vụ công tác phát huy giá trị di tích quốc gia Hải Vân Quan, như triển khai ứng dụng công nghệ (3D), phủ sóng Wifi miễn phí tại điểm tham quan nhằm hỗ trợ du khách tìm hiểu thêm các giá trị di sản, cập nhật kịp thời các dịch vụ, tiện ích hiện có trong hành trình tham quan di tích quốc gia Hải Vân Quan;  hai thành phố cùng với Khu Quản lý đường bộ tổ chức giao thông trên QL1 đoạn qua Hải Vân Quan; triển khai các hạng mục phụ trợ, đặc biệt là khu vực hậu cần dịch vụ như bãi đỗ xe, nhà vệ sinh công cộng đạt chuẩn và không gian trưng bày sản phẩm lưu niệm phục vụ khách đến tham quan…

Sở hữu kiến trúc độc đáo và giá trị lịch sử quân sự to lớn, di tích quốc gia Hải Vân Quan với vị trí đặc biệt nằm giữa hai địa phương đã trở thành điểm đến thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước đến tham quan, chiêm ngưỡng. Việc quản lý, bảo tồn và phát huy các giá trị lịch sử, văn hóa, cùng cảnh quan thiên nhiên của di tích này là nhiệm vụ trọng tâm, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế và xã hội.