Báo cáo về việc thực hiện Quyết định số 235/QĐ-TTg ngày 14/3/2023 của Thủ tướng Chính phủ về kiểm tra, đôn đốc, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công năm 2023 tại một số bộ, cơ quan, địa phương; Bộ trưởng Bộ Tài chính kiểm tra các địa phương có tỷ lệ giải ngân dưới mức trung bình của cả nước trong các địa phương: Ninh Thuận, Bình Thuận, Đắk Lắk, Đắk Nông, Gia Lai, Kon Tum, Lâm Đồng, Đồng Nai, Bình Dương, Bình Phước, Tây Ninh, Bà Rịa Vũng Tàu.

Theo đó, kết quả giải ngân bình quân chung vốn đầu tư công cả nước 8 tháng năm 2023 ước đạt 42,35% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. So với kết quả nêu trên, có 08/12 địa phương thuộc Tổ công tác số 5 có tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công 8 tháng năm 2023 thấp hơn bình quân chung của cả nước (so với kế hoạch Thủ tướng Chính phủ đã giao): tỉnh Gia Lai đạt 23,72% (là địa phương có tỷ lệ giải ngân từ đầu năm tới nay luôn thấp dưới bình quân chung cả nước), tỉnh Kon Tum đạt 37,57%, tỉnh Lâm Đồng đạt 37,65%, tỉnh Bình Phước đạt 38,65%, tỉnh Bình Thuận đạt 38,91% và các tỉnh: Đồng Nai đạt 40,19%, Đắk Nông đạt 40,31%, Ninh Thuận đạt 40,74% (là các địa phương có tỷ lệ giải ngân xấp xỉ tỷ lệ giải ngân bình quân chung cả nước).

Cũng tại Báo cáo này, Bộ Tài chính đã chỉ ra một số khó khăn vướng mắc ảnh hưởng lớn đến khả năng giải ngân của các địa phương như: Vướng mắc về cơ chế chính sách liên quan đến trình tự lập, thẩm định kế hoạch đầu tư công hằng năm, thẩm quyền quyết định thời gian bố trí vốn; Vướng mắc trong công tác xác định giá đất để thực hiện đền bù, giải phóng mặt bằng; Trình tự thủ tục cấp phép khai thác đất san lấp theo Luật Khoáng sản năm 2010 mất nhiều thủ tục, thời gian; Vướng mắc về tổ chức, điều hành: Công tác phân bổ, giao kế hoạch vốn ngân sách trung ương thực hiện 03 chương trình mục tiêu quốc gia giao chậm so với thời điểm giao kế hoạch trung hạn giai đoạn 2021-2025; Vướng mắc trong việc thực hiện các dự án sử dụng nguồn vốn Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội…

Qua báo cáo của 08 địa phương, Bộ Tài chính đánh giá về tình hình phân bổ kế hoạch vốn năm 2023: Tổng kế hoạch đầu tư vốn NSNN năm 2023 được Quốc hội và Thủ tướng Chính phủ giao cho 08 địa phương: 45.399,858 tỷ đồng bao gồm 15.054,418 tỷ đồng vốn NSTW trong nước, 999,567 tỷ đồng vốn nước ngoài và 29.345,873 tỷ đồng vốn cân đối NSĐP.

Số vốn chưa phân bổ chi tiết: 577,153 tỷ đồng bao gồm 292,961 tỷ đồng vốn NSTW trong nước, 98,703 tỷ đồng vốn nước ngoài và 185,489 tỷ đồng vốn cân đối NSĐP

Về công tác giải ngân, tình hình giải ngân trong tháng tới có khả quan, cụ thể: ước giải ngân đến hết tháng 9/2023 đạt 49,01% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao (giải ngân hết tháng 8/2023 đạt 31,55%), cao nhất là tỉnh Đắk Nông ước đạt 62,15% và thấp nhất là tỉnh Kon Tum ước đạt 37,65%; ước giải ngân cả năm của 08 địa phương là 98,04%. Tuy nhiên, tính đến ngày 15/9/2023 vẫn còn một số dự án của 08 địa phương có tỷ lệ giải ngân quá thấp, đặc biệt là các dự án có số giải ngân bằng 0. Riêng số giải ngân các dự án có tỷ lệ dưới 10% của 08 địa phương chỉ là 87,699 tỷ đồng/4.745,303 tỷ đồng đạt 1,85%.

Để đẩy nhanh tiến độ đầu tư công những tháng còn lại của năm 2023, Bộ trưởng Bộ Tài chính đề nghị địa phương thực hiện nghiêm công điện số 749/CĐ-TTg ngày 18/8/2023 của Thủ tướng Chính phủ về đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công những tháng cuối năm 2023, thực hiện phân bổ hết 100% kế hoạch vốn được giao, tăng cường đôn đốc và khẩn trương đề xuất phương án xử lý gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư để tổng hợp, báo cáo Chính phủ tại các phiên họp Chính phủ thường kỳ hàng tháng.

Đối với các vướng mắc liên quan tới Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội (kéo dài thời gian giải ngân): trước mắt, đề nghị các địa phương đẩy mạnh giải ngân tối đa như đã cam kết trong quá trình xây dựng danh mục sử dụng nguồn vốn này, đồng thời đề xuất phương án điều hòa linh hoạt giữa các nguồn vốn từ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội và kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 theo đúng Nghị quyết số 93/2023/QH15 ngày 22/6/2023 của Quốc hội, Quyết định số 888/QĐ-TTg ngày 24/7/2023 của Thủ tướng Chính phủ và hướng dẫn của Bộ Kế hoạch và Đầu tư.

Hiện tiến độ xử lý các vướng mắc cụ thể tại các địa phương như Ninh Thuận, Gia Lai rất chậm, hầu như chưa có biến chuyển trong tháng 9 vừa qua. Bộ Tài chính đề nghị 08 địa phương, bên cạnh việc tháo gỡ ngay các vướng mắc của trung ương đòi hỏi các cấp chính quyền tại các địa phương này phải quyết liệt hơn nữa trong chỉ đạo, sát sao, tổ chức thực hiện, bám sát tiến độ từng dự án cụ thể theo tuần mới có thể đạt được mục tiêu Chính phủ giao.