Tuyến tiền liệt (TTL) là 1 cơ quan của hệ tiết niệu sinh dục nam giới, hình dạng như hạt dẻ, kích thước 3 chiều khoảng 20 x 30 x 40mm, nặng 20 – 25 gram, nằm dưới cổ bàng quang, bao bọc quanh đường ống dẫn tiểu từ bàng quang ra ngoài. TTL có nhiệm vụ sản xuất ra tinh dịch. Về mô học, TTL cấu tạo bởi 70% mô tuyến và 30% mô đệm. 

Sỏi TTL phát hiện tình cờ ở 41% các trường hợp siêu âm TTL khám sức khỏe định kỳ; ở 70% các trường hợp phì đại TTL và 50% các trường hợp đau vùng chậu mạn tính. Sỏi TTL hình thành chủ yếu do các ống tuyến của mô tuyến tiền liệt bị tắc nghẽn, thường do viêm nhiễm hoặc phì đại TTL, dịch tiết của tuyến bị tắc lại sẽ tạo sỏi.

Theo TS BS Nguyễn Hoàng Đức, chuyên gia thận niệu ở TP.HCM

Thế nào là vôi hóa tuyến tiền liệt? Bình thường trong tuyến tiền liệt không có nốt vôi hoặc có thể gọi là sỏi. Theo TS BS Nguyễn Hoàng Đức, sỏi TTL phát hiện tình cờ ở 41% các trường hợp siêu âm TTL khám sức khỏe định kỳ; ở 70% các trường hợp phì đại TTL và 50% các trường hợp đau vùng chậu mạn tính. Sỏi TTL hình thành chủ yếu do các ống tuyến của mô tuyến tiền liệt bị tắc nghẽn, thường do viêm nhiễm hoặc phì đại TTL, dịch tiết của tuyến bị tắc lại sẽ tạo sỏi. Ngoài ra, trong một số trường hợp, khi đi tiểu, nước tiểu trong niệu đạo trào ngược vào mô tuyến tiền liệt làm lắng đọng các tinh thể sỏi có sẵn trong nước tiểu, cũng gây ra sỏi tuyến tiền liệt. Đa số sỏi nhỏ từ 0,5 – 5mm nên có thể gọi bằng từ vôi hóa cũng được. Đa số 80% sỏi có thành phần calcium phosphate; 10% thành phần calcium carbonate phosphate và 10% là calcium oxalate.

Triệu chứng của vôi hóa TTL: Đa số vôi hóa tuyến tiền liệt không gây triệu chứng, hầu hết được phát hiện tình cờ khi siêu âm bụng kiểm tra sức khỏe định kỳ. Nếu nốt vôi lớn và nằm gần niệu đạo có thể gây triệu chứng giống tình trạng tắc nghẽn đường tiểu (tiểu khó phải rặn, tia nước tiểu yếu thậm chí bí tiểu). Ở những bệnh nhân phì đại TTL hoặc viêm TTL mạn tính, nếu có vôi hóa TTL đi kèm thì thường các triệu chứng của bệnh phì đại TTL và viêm TTL sẽ nặng hơn ở những ngường cũng mắc bệnh nhưng không bị vôi hóa TTL

Vôi hóa TTL có gây nguy hiểm gì cho nam giới? Vôi hóa TTL hay sỏi TTL không gây nguy hiểm gì đến chức năng sinh sản và chức năng tình dục của nam giới. Theo TS BS Nguyễn Hoàng Đức, hiện chưa có nghiên cứu nào cho thấy người bị vôi hóa TTL có nguy cơ ung thư TTL cao hơn người không bị vôi hóa TTL Vôi hóa TTL không gây biến chứng vì đa số đều là những nốt vôi nhỏ không quá 5mm. Một số trường hợp rất hiếm, các nốt vôi kết dính lại thành những khối sỏi lớn, có khi đến 3cm, có thể gây viêm TTL kéo dài không đáp ứng với điều trị kháng sinh vì vi khuẩn tập trung trú ẩn trong các khối sỏi đó.

Vôi hóa TTL điều trị như thế nào? Cũng theo TS BS Nguyễn Hoàng Đức, đa số vôi hóa TTL không cần điều trị đặc hiệu. Nếu người bệnh có các bệnh của TTL đi kèm như phì đại TTL hoặc viêm TTL mạn tính thì chỉ cần điều trị các bệnh chính này. Khi các nốt vôi tạo thành đám sỏi lớn ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị nội khoa viêm TTL thì BS sẽ cân nhắc việc can thiệp nạo nhu mô TTL qua ngã niệu đạo để lấy các hốc sỏi ra ngoài.

Cách phòng ngừa vôi hóa TTL: Như đã nói ở trên, cơ chế hình thành của sỏi TTL không bị ảnh hưởng bởi thức ăn hoặc các yếu tố môi trường. Do đó, không có sự hạn chế đặc biệt nào trong lối sống và sinh hoạt ở người bị vôi hóa TTL. Đa số vôi hóa TTL không có triệu chứng nên khi tình cờ phát hiện chúng ta không nên quá lo lắng gây ra tâm bệnh thì không tốt cho cơ thể. Quan trọng nhất là nên tuân thủ khám sức khỏe định kỳ nhằm phát hiện sớm để theo dõi sát diễn tiến của vôi hóa.